Obszar tworzą przede wszystkim (w prawie trzech czwartych) jeziora - jezioro Mamry, a właściwie system kilku jezior (Mamry Północne, Kirsajno, Dargin, Dobskie, Kisajno) oraz jezioro Dejguny i kilka małych zbiorników wodnych. Jezioro Mamry należy do największych jezior w Polsce, ponieważ jego objętość (920 200,0 tys. m3) jest większa od jeziora Śniardwy (660 211,8 tys. m3), należy również do bardzo głębokich (43,8 m). Pozostała część to lasy liściaste, siedliska rolnicze, a w zdecydowanej mniejszości lasy iglaste, łąki i zarośla, lasy mieszane.
System jeziora Mamry należy do jednego z czterech systemów jeziornych wyróżnionych w zlewni Wielkich Jezior Mazurskich. System ten połączono w XIX wieku z systemem jeziora Śniardwy dzięki wybudowaniu kanałów żeglugowych łączących je poprzez jeziora: Łagodne, Sztynorckie i Tałtowisko do jeziora Tałty-Ryńskie.
System jeziora Mamry i pozostałe zbiorniki należą do dorzecza rzeki Węgorapy? Pregoły (615 km2), natomiast pozostałe jeziora Wielkich Jezior Mazurskich odprowadzają wody do zlewni rzeki Pisy/Narwi (3030 km2). Teren zlewni jezior leżących w ostoi utworzony został pod wpływem działania lodowca skandynawskiego (fazy pomorskiej). Całość leży w obrębie moreny pagórkowatej (jezioro Mamry powstało dzięki morenie dennej). Morena ta ciągnie się pasem od północnego wschodu na południowy zachód. Charakteryzuje się ona występowaniem niezbyt wysokich, lecz często stromych pagórków. Osady składają się z glin zwałowych, iłów, piasków, żwirów i głazów.
O wartości przyrodniczej obszaru stanowią przede wszystkim:

1. Występowanie kompleksu unikatowych (dużych i głębokich) jezior z bardzo dobrze lub dobrze zachowaną: roślinnością podwodną typu ramieniowego - jeziora mezotroficzne (Jeziora Mamry Północne, Dejguny, Dziewiszewko) oraz roślinnością typu eldeidów i nimfeidów (Jeziora Dobskie, Dargin, Kisajno) - największy kompleks w Polsce (70,5 % obszaru).
2. Ostoja ważna z powodu występowania czystych populacji ryb z rodzaju Koza - 15-100% populacji w Polsce.
3. Występowanie jednej z największych populacji chrząszcza: Pachnicy dębowej w Polsce, w alejach i lesie (ponad 400 letni drzewostan) koło Sztynortu - ponad 500 drzew zasiedlonych przez gatunek. W lesie sztynorckim identyfikowano również ponad 30 gatunków reliktowych gatunków chrząszczy saproksylicznych, które świadczą o naturalnym, puszczańskim jego charakterze.

Dane zaktualizowano w 2009 r.

Obszar położony na Pojezierzu Mazurskim. Dojazd koleją do Giżycka, a następnie PKS lub indywidualnie 4 km na zachód do miejscowości Wrony i dalej drogą lokalną na północ do Dziewiszewa. O atrakcyjności turystycznej obszaru decydują jego walory przyrodnicze. Turyści mogą zwiedzić rezerwat przyrody Jezioro Dobskie (1833,2 ha) gdzie obowiązuje strefa ciszy i Obszar Chronionego Krajobrazu województwa warmińsko - mazurskiego Wielkie Jeziora Mazurskie. Obszar ostoi to raj dla żeglarzy, amatorów kąpieli i windsurfingu, wędkarzy, grzybiarzy, rowerzystów oraz dla lubiących wędrówki piesze. W okolicy jest wiele atrakcji kulturowych. Na wyspie Gilma na jez. Dobskim zachowały się pozostałości XIII-wiecznego grodziska pruskiego. W Giżycku można zwiedzić ruiny krzyżackiego zamku, twierdzę Boyen zbudowaną w latach 1844-1857 - doskonale zachowany przykład pruskiej szkoły fortyfikacyjnej czy most obrotowy zbudowany w 1889r. W Giżycku jest organizowanych wiele imprez, szczególnie w sezonie. Turyści mogą korzystać z noclegów w Giżycku, Węgorzewie i Kętrzynie oraz w ośrodkach wypoczynkowych i gospodarstwach agroturystycznych.

Warmińsko-Mazurska Organizacja Turystyczna mieści się przy ul. Staromiejskiej 1 w Olsztynie. Można zapoznać się ze stroną internetową Organizacji: www.warmia-mazury-rot.pl, a w razie szczegółowych pytań skontaktować się drogą mailową: wcit@warmia.mazury.pl. Lokalne organizacje turystyczne (LOT) można odwiedzić w Szczytnie (LOT Powiatu Szczycieńskiego), Nidzicy (LOT Powiatu Nidzickiego), Mrągowie (LOT „Ziemia Mrągowska”), Morągu (LOT „Kraina nie odkrytych tajemnic”), Iławie (LOT Pojezierza Iławskiego i Dorzecza Drwęcy), Ostródzie (Zachodniomazurska LOT w Ostródzie), Lidzbarku Warmińskim (Stowarzyszenie „Dom Warmiński”), Mikołajkach (LOT Mikołajki).
Można również skontaktować się z jedną z lokalnych grup działania: Związek Stowarzyszeń na Rzecz Rozwoju Gmin Północnego Obszaru Wielkich Jezior Mazurskich (Węgorzewo), Stowarzyszenie Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w gminie Biskupiec, Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania "LIDER w EGO" (Ełk), Stowarzyszenie Łączy Nas Kanał Elbląski Lokalna Grupa Działania w Elblągu, Stowarzyszenie LGD "WARMIŃSKI ZAKĄTEK" (Dobre Miasto), Fundacja Lokalna Grupa Działania partnerstwo dla Warmii (Pieniężno, Pakosze), Związek Stowarzyszeń "Kraina Drwęcy i Pasłęki" (Łukta), Związek Stowarzyszeń "Brama Mazurskiej Krainy" (Nidzica).

W granicach Ostoi Północnomazurskiej ponad 70,5 % stanowią obszary wód jeziornych, z czego 95,3 % to siedliska z załącznika I Dyrektywy Siedliskowej.

• pogarszające się właściwości fizykochemiczne wody (eutrofizacja),
• spływy rolnicze nawozów sztucznych i organicznych (obornik, gnojowica - złe ich składowanie),
• spływy ze składowisk śmieci, np. Marzany,
• niekontrolowany wzrost ruchu turystycznego i rekreacyjnego,
• zła infrastruktura wodno-ściekowa zlewni jezior: brak kanalizacji opaskowych, cieknące szamba, prawie całkowity brak (poza dużymi miejscowościami) punktów odbioru zanieczyszczeń (fekalia) pochodzących z jachtów,
• zabudowa rekreacyjna i mieszkaniowa brzegów jezior,
• niszczenie roślinności brzegowej jezior,
• niewłaściwa gospodarka rybacka (do dalszych badań nad faktycznym wpływem)
• kłusownictwo.
• nie przewiduje się większych zagrożeń z tytułu prowadzenia gospodarki leśnej, poza potencjalnymi zagrożeniami jak:
  • wprowadzania do drzewostanu gospodarczego gatunków obcych oraz sosny i brzozy,
  • przeprowadzania zrębów całkowitych.
  • w przypadku zbiorowisk łęgowych zmiana stosunków wodnych, głównie przesuszanie siedlisk w wyniku obniżania poziomu wód gruntowych oraz wzmożona erozja wgłębna cieków w wyniku ich regulacji.

• sukcesja spontaniczna brzozy i olchy na wszystkich typach torfowisk,
• niestabilne warunki hydrologiczne,
• nieprawidłowo przeprowadzone prace hydrotechniczne w ramach programów retencjonowania wody,
• podtopienie przez bobry w ostatnich latach części obiektów torfowiskowych w dłuższym horyzoncie czasowym będzie działać stymulująco na rozwój siedlisk torfowiskowych, pod warunkiem utrzymania ich w obecnym stanie
• eutrofizacja wywołana wielkoobszarową, intensywną produkcją rolniczą (sztuczne i organiczne nawozy) oraz formy ich składowania.

• spontaniczna sukcesja roślinności drzewiastej,
• zaniechania użytkowania pasterskiego lub kośnego,
• celowe zalesiania w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich,
• zabudowy mieszkaniowej
• eutrofizacja oraz zaniechanie ekstensywnych form wypasu, dotyczy to również występujących na tym terenie głazowisk.

• zanik miejsc odpowiednich do rozrodu: osuszanie mokradeł bądź ich zasypywanie,
• zanieczyszczanie niewielkich zbiorników wodnych, sypanie wałów ograniczających okresowe wylewy, zasypywanie małych przydomowych sadzawek,
• fragmentacja krajobrazu i powstawanie barier utrudniających lub uniemożliwiających dyspersję osobników i kolonizowanie nowych zbiorników,
• w przypadku wydry i bobra także: ubożenie bazy pokarmowej, kłusownictwo, bariery migracyjne,
• w przypadku kumaka nizinnego i traszki grzebieniastej także: zarybianie drobnych zbiorników wodnych.

• wycinanie drzew dziuplastych, martwych drzew stojących oraz leżących na dnie lasu pni i pniaków,
• wycinanie drzew w alejach przydrożnych na których bytuje pachnica,
• poszerzanie jezdni pomiędzy szeregami drzew, a jeśli już, to pod kontrolą.

Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie
Al. Marsz. J. Piłsudskiego 7/9, 10-575 Olsztyn
tel. (089) 52 32 378; fax. (089) 52 32 405;
e-mail: wkp@uw.olsztyn.pl; http://www.olsztyn.rdos.gov.pl

Wojewódzkie Centrum Informacji Turystycznej
ul. Staromiejska 1, 10-017 Olsztyn
tel.: (089) 53 53 566 , fax: (089) 53 53 566

Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Departament Turystyki
10-562 Olsztyn, ul. Emilii Plater 1
tel.: (089) 52 19 450; fax.: (089) 53 53 566;
e-mail: dt@warmia.mazury.pl

Warmińsko-Mazurska Regionalna Organizacja Turystyczna
ul. Staromiejska 1, Olsztyn
tel.: (089) 53 53 565, 53 53 567, fax.: (89) 53 53 566
e-mail: wcit@warmia.mazury.pl, strona internetowa: http://www.warmia-mazury-rot.pl