NATURA 2000 a turystyka - PORTAL INFORMACYJNO - EDUKACYJNY


obrazek
INSTYTUT NA RZECZ EKOROZWOJU


 

Stawy w Żabieńcu

Powierzchnia : 105.3 ha
Kod obszaru : PLH14_19
Forma ochrony w ramach sieci Natura 2000:
specjalny obszar ochrony siedlisk (Dyrektywa Siedliskowa)
Status obszaru :
obszar proponowany przez Rząd RP
Opis :

Obszar w ponad połowie zajmują wody stawów, pozostałą część porastają lasy iglaste, rzadziej mieszane.
Obszar położony jest w dolinie rzeki Czarnej (Zielonej - różne źródła podają inne nazwy, co wiąże się z tym, że od 1973 roku istnieje kanał przerzucający część wód Czarnej do Zielonej, w górę biegu od naturalnego połączenia). Stawy zajmujące większość powierzchni obszaru zasilane są właśnie wodami tej rzeki. Granice obszaru obejmują także odcinek wspomnianej rzeki przylegający do stawów, dwa niewielkie, położone w lesie zbiorniki wodne znane jako "Zimne Doły" znajdujące się na wschód od Czarnej, oraz okresowe rozlewiska między stawami rybnymi, a nasypem kolejowym linii Warszawa - Radom. Najbardziej na południe położony staw kompleksu jest obiektem rekreacyjnym i nie wchodzi w skład obszaru "naturowego". W granicach obszaru znajduje sie ponadto staw położony około 100m na północny zachód od zwartego kompleksu stawów opisanego powyżej.
Właścicielem stawów jest Instytut Rybactwa Śródlądowego - Zakład Rybactwa w Żabieńcu, natomiast terenów leśnych objętych granicami obszaru Lasy Państwowe Nadleśnictwa Chojnów.
Obszar jest jednym z najważniejszych miejsc występowania na centralnym Mazowszu i w tzw. "Zielonym Pierścieniu Warszawy" wymienionych w Dyrektywie Siedliskowej dwóch gatunków płazów - traszki grzebieniastej i kumaka nizinnego.
Traszka grzebieniasta goduje przede wszystkim w trzech zbiornikach wody - w rozlewisku między nasypem kolejowym, a stawami rybnymi, oraz w dwóch zbiornikach położonych w pobliżu wschodniej granicy obszaru (tzw. "Zimne Doły"). Rozlewisko rozciągające się wzdłuż stawów okresowo wysycha, co jednak ma miejsce dopiero pod koniec lata lub jesienią, a więc po przeobrażeniu się zdecydowanej większości larw traszek. W rozlewisku tym, w okresie godowym stwierdzano (również w roku 2008) na liściach roślin setki lub nawet tysiące jaj omawianego płaza, co pozwala szacować liczbę dorosłych samic godujących w tym zbiorniku na kilkadziesiąt osobników. Mniej licznie traszka zasiedla "Zimne Doły", niemniej w obu zbiornikach stwierdzano jaja tego płaza, a także odnaleziono (w roku 2008) świeżo przeobrażone młode traszki. Otaczające miejsca rozrodu środowiska lądowe (łęg olszowo-jesionowy) są odpowiednim biotopem dla traszek w lądowej fazie ich życia. Zajmujące większość powierzchni obszaru stawy rybne zapewne bywają sporadycznie miejscem rozrodu tego płaza, choć nie udało się tego stwierdzić.
Kumak nizinny goduje zarówno w zbiornikach, w których rozmnażają się traszki, jak i w stawach rybnych (w znacznie mniejszej liczbie). Liczba dorosłych samców od lat szacowana jest (na podstawie głosów godowych) na około 100 lub więcej osobników (w poszczególne lata może się ona wahać) we wszystkich zbiornikach w granicach obszaru. Regularnie spotyka się tu pod koniec lata liczne młodociane osobniki, co świadczy o rokrocznym sukcesie rozrodczym tutejszej populacji. Najważniejsze stanowiska lęgowe obu wymienionych płazów (rozlewisko wzdłuż torów i "Zimne Doły") zajmują 0,75% powierzchni obszaru.
W granicach obszaru występują też inne płazy (9 gatunków, w tym szczególnie licznie tzw. "żaby zielone"), co pozwala na egzystencję licznej populacji zaskrońców oraz występowanie takich ssaków jak wydra i tchórz, w których diecie płazy są ważną pozycją. Drugim, oprócz wydry gatunkiem ssaka wymienionym w Dyrektywie Siedliskowej jest bóbr. Warte wyróżnienia jest jedyne znane współcześnie na centralnym Mazowszu stanowisko rzadkiego gatunku ślimaka - poczwarówki bezzębnej. Kompleks położonych wśród lasów stawów rybnych ma duże znaczenie dla migrujących i lęgowych gatunków ptaków. Spośród gatunków wymienionych w Dyrektywie Ptasiej, lęgowymi w granicach obszaru są Perkoz rdzawoszyi oraz Bączek, natomiast okresowo przebywają tu takie gatunki jak Bocian czarny, Bąk, Bielik, Rybołów.

Dane zaktualizowano w 2009 r.

Interpretacja turystyczna :

Obszar leży w gminie Piaseczno. Siedziba gminy to miasto powiatowe w woj. mazowieckim (stolica powiatu piaseczyńskiego). Położone na południe od Warszawy, 23 km od centrum wchodzi w skład aglomeracji warszawskiej.
Wydarzenia kulturalne:
Piaseczyński Zlot Piosenki Różnej – cyklicznie trwający od 1996 przegląd muzyczny twórców i odtwórców szeroko rozumianej piosenki odbywający się w Piasecznie.
Festiwal ma swój początek w działaniach zespołu Parasol Poetica, którego członkowie (Urszula Szymańska, Paweł Górski, Kasia Biernadska i Piotr Biernadski) postanowili (na podobieństwo stworzonego przez nich Świeczowiska) zorganizować przegląd piosenki autorskiej. Ze względu na dużą ilość podobnych imprez w kraju ostatecznie zdecydowano, że na festiwalu przedstawić można będzie wszystko, co da się nazwać piosenką. W jury pierwszej edycji przeglądu zasiedli Agnieszka Fatyga (gość specjalny), Piotr Sawicki i Mirosław Łączyński (stały juror). Od 2006 PZPR znajduje się na liście przeglądów kwalifikujących do Studenckiego Festiwalu Piosenki w Krakowie.
Przegląd trwa jeden dzień i składa się z przesłuchań uczestników, koncertu zwycięzcy poprzedniej edycji, występu gościa specjalnego oraz koncertu laureatów. Odbywa się on zawsze w pierwszą sobotę marca w Miejsko-Gminnym Ośrodku Kultury w Piasecznie. Pierwszą nagrodą w konkursie jest nominacja do Studenckiego Festiwalu Piosenki w Krakowie.
Warto zobaczyć:
zespół kościoła pw. św. Anny (dawniej pw. św. Macieja i Anny):
kościół z II poł. XVI w., w miejscu drewnianego pw. św. Macieja i Anny, restaurowany po 1603, w 1736 i 1833 r., rozbudowany po 1918 r. Późnogotycki z elementami barokowymi. W fasadzie rzeźba św. Jana Nepomucena z 1736 r.
drewniana dzwonnica z poł. XIX w. od strony wschodniej
stara plebania z przełomu XVIII i XIX w., w miejscu poprzedniej z 1794 (na północ od kościoła)
Ratusz w Piasecznie z lat 1823-1824 wg projektu Hilarego Szpilowskiego w stylu klasycystycznym (pierwotny drewniany spłonął w XV wieku)
Cmentarz parafialny założony ok. 1795
Mykwa – dawna rytualna łaźnia żydowska.
Cmentarz żydowski z 1870 z zachowanymi 17 macewami
Dworzec Grójeckiej Kolei Dojazdowej z 1914
Komunikacja:
Dworzec PKP Piaseczno ul. Towarowa (połączenia pośpieszne obsługiwane przez PKP Intercity m.in. do Warszawy, Krakowa, Olsztyna, Terespola, Grudziądza, Gdyni, Kołobrzegu, sezonowe do Zakopanego; połączenia lokalne obsługiwane przez Koleje Mazowieckie do Warszawy Wschodniej przez Warszawę Śródmieście, Czachówka, Góry Kalwarii, Warki, Radomia, Skarżyska-Kamiennej)
PPKS Warszawa, placówka terenowa w Piasecznie ul. Okulickiego 4
Komunikacja miejska - obsługiwana przez ZTM Warszawa - na terenie Piaseczna kursują linie: 707, 709, 710, 724, 727, 809.
Prywatna regularna komunikacja autobusowa - kilka prywatnych firm obsługuje połączenia z miejscowościami gminy Piaseczno do Dworca Południowego w Warszawie.
TAXI - postoje taksówek zlokalizowane są przy ul. Jana Pawła II oraz na rogu ul. Puławskiej i Szkolnej.
Mazowiecka Regionalna Organizacja Turystyczna mieści się przy ul. ul. Ciołka 10 A, p. 201, 221 w Warszawie. Można zapoznać się ze stronę internetową ROT Mazowsze: www.mrot.pl a w razie szczegółowych pytań skontaktować się mailowo: biuro@mazowsze.mrot.pl. Lokalne organizacje turystyczne (LOT) w województwie mazowieckim można odwiedzić w Przasnyszu (LOT Północnego Mazowsza), Ostrołęce (Kurpiowska Organizacja Turystyczna), Siedlcach (Nadbużańska LOT), Ossowie/Kobyłce (LOT "Cud nad Wisłą”), Nowym Dworze Mazowieckim (LOT Trzech Rzek), Ostrowi Mazowieckiej (Powiatowa Organizacja Turystyczna).

formy ochrony przyrody
Chojnowski Park Krajobrazowy [ park krajobrazowy ],
Zagrozenia :

Obecnie brak poważniejszych zagrożeń. W przyszłości możliwa intensyfikacja gospodarki rybackiej lub zmiana sposobu użytkowania zbiorników z rybackiej na rekreacyjną. Pewnym zagrożeniem może być dostawanie się do stawów wraz z wodami rzeki Czarnej/Zielonej ewentualnych zanieczyszczeń. Ponadto zarówno sam obszar, jak i tereny przylegające są penetrowane turystycznie, a więc pewnym zagrożeniem może być zanieczyszczanie (zaśmiecanie) i wandalizm.

Siedliska
ziołorośla górskie (Adenostylion alliariae) i ziołorośla nadrzeczne (Convolvuletalia sepium),
łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albo-fragilis, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy żródliskowe)*,
Ważne dla Europy gatunki zwierząt (z Zał. II Dyr. siedliskawej i z Zał. I Dyr. Ptasiej, w tym gatunki priorytetowe):
bóbr europejski     [ssak]
czerwończyk nieparek     [bezkręgowiec ]
kumak nizinny     [płaz ]
traszka grzebieniasta     [płaz ]
wydra     [ssak]
Obszar biogeograficzny : kontynentalny
Instytucje, w których można uzyskać informacje o obszarze::

Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Warszawie, http://www.warszawa.rdos.gov.pl,
e-mail: rdos.warszawa@mazowieckie.pl, fax: (022) 55 65 602, tel.: (022) 55 65 600

Instytut Rybactwa Śródlądowego - Zakład Rybactwa w Żabieńcu

Lasy Państwowe Nadleśnictwa Chojnów



GMINY
Piaseczno,