Obszar Borów Tucholskich obejmuje wschodnią część makroregionu Pojezierza Południowopomorskiego. Obszar jest dość jednolitą równiną sandrową, rozciętą dolinami Brdy i Wdy oraz urozmaiconą licznymi jeziorami, oczkami wodnymi i wzniesieniami o charakterze moreny dennej. Dominują siedliska leśne, przede wszystkim bory sosnowe. Rzeźba terenu ostoi jest urozmaicona, występują tu wysoczyzny i rozległe wzgórza, liczne pagórki oraz doliny i rynny. Sieć wodna jest silnie rozwinięta (wody zajmująok. 14% powierzchni). Ostoję odwadnia rzeka Brda wraz ze swymi licznymi dopływami, z których najważniejszym jest Zbrzyca. Wiele rzek charakteryzuje duży padek i silny prąd. Wśród jezior liczne są jeziora przepływowe połączone z systemem wodnym Brdy. W sumie jest ok. 60 jezior; największe Charzykowskie - 1363 ha, zaś najgłębsze Ostrowite - 43 m.
Lasy stanowią ok. 70% obszaru, są to głównie bory świeże, ale także bagienne i suche; występują też grądy, lasy bukowo-dębowe, łęgi i olsy. Grunty orne, łąki i pastwiska pokrywają ok. 15% terenu.
W ostoi występuje co najmniej 28 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, 6 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK). Gniazduje tu 107 gatunków ptaków. W okresie lęgowym obszar zasiedla co najmniej 1% populacji krajowej następujących gatunków ptaków: bielik, kania czarna, kania ruda, podgorzałka, puchacz, rybitwa czarna, rybitwa rzeczna, zimorodek, żuraw, gągoł, nurogęś, tracz długodzioby; w stosunkowo wysokim zagęszczeniu występuje błotniak stawowy. W okresie wędrówek występuje na tym obszarze conajmniej 1% populacji szlaku wędrówkowego łabędzia krzykliwego (do 400 osobników) i żurawia (do 1800 osobników na noclegowisku).
Obszar ten to największe w skali regionu skupienie jezior lobeliowych. Wystepują dobrze zachowane torfowiska i zbiorowiska leśne.

Dane zaktualizowano w 2009 r.

Dojazd zależy od tego, w jaki rejon Borów się wybieramy. Jeżeli w zachodnią część, najlepiej jechać w kierunku Tucholi (droga krajowa nr 25 i od Mąkowarska trasą nr 237). Można też spróbować dojechać bliżej Tlenia i Śliwic. Wówczas jedziemy krajową "piątką" do Świecia i na obwodnicy tego miasta skręcamy na Tucholę. Po przejechaniu 10 km wjeżdżamy na drogę do Lniana i później przez Tleń dojeżdżamy do pięknych lasów. Pociągiem można dotrzeć z Bydgoszczy do Wierzchucina. Żeby dojechać natomiast do Tlenia, musimy liczyć się z przesiadką w Laskowicach Pomorskich.
Bory Tucholskie są jednym z największych kompleksów leśnych w Polsce. W celu ochrony zabytków i pomników przyrody na terenie Borów utworzono rezerwaty, które swym zasięgiem obejmują zarówno fragmenty puszczy, jak i pojedyncze okazy drzew i głazów. roślinność, ptactwo i zwierzynę. Do najciekawszych należy rezerwat cisów w Nadleśnictwie Wierzchlas. Rezerwat ten zaliczany jest do najpiękniejszych i mających największe skupisko cisów w Europie.
Równie ciekawym i jedynym w Polsce zabytkiem archeologiczno-przyrodniczym są tzw. Kręgi Kamienne w Odrach nad rzeką Wdą, o średnicy 15-33 m, zbudowane z wystających ponad powierzchnię ziemi głazów wokół jednego lub dwu kamieni środkowych. Historia powstania kręgów, do dzisiaj dokładnie nie wyjaśniona, sięga pradziejów tej ziemi. Na powierzchni kręgów pod warstwą ziemi odkryto bruk kamienny. a pod nim jamy grobowe. Cmentarzysko to oceniane jest na I-III wiek n.e. "Kręgi Kamienne" są również rezerwatem przyrody.
Przez bory przepływają rzeki Brda i Wda zwana również Czarną wodą. Obie te rzeki biegiem swoim wyżłobiły w glebie malownicze doliny i potworzyły piękne zakola, a znajdujące się w korycie rzek głazy tworzą progi kamienne i kaskady; przepływając przez liczne jeziora łączą je w popularne szlaki kajakowe, zaliczane przez wodniaków do jednych z najpiękniejszych w kraju.

Turystyka aktywna:
Szlak wodny-

• Spływy kajakowe rzeka Brda. Brda to rzeka płynąca przez Bory Tucholskie i nadająca się wprost idealnie do spływów kajakowych, również dla tych, którzy zajmują się tym sportem amatorsko. To rzeka dla każdego, jest dość łatwa, ale nie nudna i dostępna jest dla kajaków na długości 233 km począwszy od Jeziora Dużego Pietrzykowskiego (dawniej Jezioro Głębokie) niedaleko Miastka.

Szlaki turystyczne

• Szlak im dr. Kazimierza Karasiewicza: Tuchola - Piszczek - Tuchola Rudzki Most - leśnictwo Plaskosz - pole biwakowe "Binduga Gołąbek" - leśnictwo Zielonka - Woziwoda, 23 km
• Szlak Wielkiego Kanału Brdy Legbąd - wzdłuż Wielkiego Kanału Brdy - Czerska Struga - Uboga - Rytel - wzdłuż Wielkiego Kanału Brdy - Konigort - Mylof - Duża Klonia - Dąbrówka - Męcikał 24 km
• Szlak Kaszubski im. Juliana Rydzkowskiego (pn. - wsch. fragment) Męcikał - jez. Trzemeszno - Giełdoń - Czarniż - Kinice - Kosobudy - Broda - Dąbrowa - Wiele 24,5 km
• Szlak Kasztelański (odcinek pn.) Silno - Jez. Grochowskie - Grochowo - Wysoka - jez. Śpierewnik - Białe Błota - jez. Śpierewnik - jez. Suszek - Rytel-Zarzecze - Rytel - Rytel Wieś (przyst. PKP) 18 km
• Szlak im. Bartłomieja Nowodworskiego Plaskosz - Miejski Rów - jez. Głęboczek - Tuchola (dworzez PKP-PKS) - Piszczek - Rudzki Most - Świt - Piła-Młyn - Szumiąca - Dziuki (jez. Gwiazda) - Jez. Wielkie Cekcyńskie - Cekcyn 34 km
• Szlak im. Kazimierza Sulisławskiego Cekcyn – Zielonka – Wierzchucin – Mukrz – rez. Cisy Staropolskie im. Leona Wyczółkowskiego” – Cisina – Huta – Stępiska – Lniano 24,8 km
• Szlak "Uroczysk Brdy" Tuchola - Świt - uroczysko "Piekło" - Piła Młyn - Zamrzenica - Sokole Kuźnica, 21 km
• Szlak im. Leona Wyczółkowskiego Sokole Kuźnica - Klonowo - jez. Strzyżyny Wielkie - Pruszcz, 16 km
• Szlak "Dziewięciu z nieba" Cekcyn – Zielonka – Wierzchucin – Mukrz – rez. Cisy Staropolskie im. Leona Wyczółkowskiego” – Cisina – Huta – Stępiska – Lniano 24,8 km
• Szlak "Stu z nieba" Cekcyn – Zielonka – Wierzchucin – Mukrz – rez. Cisy Staropolskie im. Leona Wyczółkowskiego” – Cisina – Huta – Stępiska – Lniano 24,8 km

Baza noclegowa i gastronomia:
Na terenie Borów Tucholskich jest bardzo bogata oferta miejsc noclegowych. Kontakty do gospodarstw agroturystycznych można znaleźć na stronie www.agrorest.pl.

• eksploatacja torfu, kredy, piasku;
• zmiany stosunków wodnych, zagrożenie eutrofizacją siedlisk oligotroficznych;
• presja turystyczna, zabudowa letniskowa, zabudowa rozproszona,
• kłusownictwo,
• drapieżnictwo ze strony norki amerykańskiej,
• odpady, ścieki,
• zanieczyszczenie wód,
• zakładanie upraw plantacyjnych (borówka amerykańska).

Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Gdańsku
ul. Chmielna 54/57 , 80-748 Gdańsk
tel.: (058) 68 36 800, fax: (058) 68 36 803
email: wsr@gdansk.uw.gov.pl, www.gdansk.rdos.gov.pl

Park Narodowy \"Bory Tucholskie\"
ul. Długa 33, 89-606 Charzykowy
tel./fax. 052-39-88-397
e-mail: sekretariat@pnbt.com.pl, www.park.borytucholskie.info

Informacja Turystyczna (znajduje się w budynku Muzeum Borów Tucholskich)
ul. Podgórna 3, 89-500 Tuchola
tel./fax 52 334 21 89
muzeum@tuchola.pl