NATURA 2000 a turystyka - PORTAL INFORMACYJNO - EDUKACYJNY


obrazek
INSTYTUT NA RZECZ EKOROZWOJU


 

Ostoja Nadwarciańska

Powierzchnia : 26653.1 ha
Kod obszaru : PLH300009
Forma ochrony w ramach sieci Natura 2000:
specjalny obszar ochrony siedlisk (Dyrektywa Siedliskowa)
Status obszaru :
obszar zatwierdzony Decyzją Komisji Europejskiej
Propozycje zmian :
W ramach Shadow List proponowane jest powiększnie obszaru (do 26769,64 ha).
Opis :

Ostoja położona jest we wschodniej części Wielkopolski. Należy do niej fragment doliny Środkowej Warty - jeden z najlepiej zachowanych naturalnych i półnaturalnych krajobrazów typowej rzeki nizinnej. Warta płynie tu równoleżnikowo w Pradolinie Warszawsko-Berlińskiej ukształtowanej w czasie ostatniego zlodowacenia. Terasa zalewowa Warty osiąga miejscami ponad 4 km szerokości i cechuje się dużą różnorodnością szaty roślinnej.
Współczesne dno doliny powstało przede wszystkim na skutek akumulacyjnej i erozyjnej działalności wód rzecznych (Warty, a w mniejszym stopniu Prosny i Czarnej Strugi). Rzeźba terenu obfituje w formy fluwialne takie jak: wały przykorytowe, terasę zalewową z różnego typu starorzeczami, terasę wydmową oraz pagórki wydmowe.
Wody Warty cechują się reżimem roztopowo-deszczowym, ze specyficznym rytmem wezbrań i niżówek decydującym o warunkach środowiskowych całej doliny. Rozlewiska powstają przede wszystkim wiosną, w okresie roztopów oraz nieregularnie występują także latem.
Obecnie warunki przyrodnicze w dolinie są modyfikowane wąskim obwałowaniem większej części doliny, a także funkcjonowaniem od lat 80. XX w. dużego zbiornika zaporowego "Jeziorsko".
Ważny dla obszaru jest stosunkowo niski poziom antropogenicznego przekształcenia. Szata roślinna jest głównie półnaturalna i naturalna. W zagłębieniach bezodpływowych w obrębie terasy wydmowej występują torfowiska przejściowe.
Na terenie obszaru dominuje ekstensywna gospodarka łąkowo-pastwiskowa (m.in. tradycyjny na tych terenach wypas gęsi) z udziałem leśnictwa. Pola uprawne koncentrują się w miejscach wyniesionych oraz na krawędzi doliny. Niektóre fragmenty terenu, zwłaszcza w pasie przy korytowym Warty, podlegają praktycznie jedynie procesom fluwialnym kształtującym roślinność naturalną.
Na terenie ostoi znajdują się także śródlądowe łąki halofilne, cechujące się bardzo dobrym stanem zachowania, z bogatymi populacjami ginących gatunków słonorośli (np. Triglochin maritimum) oraz krytycznie zagrożonego w Polsce storczyka błotnego Orchis palustris.

Dane zaktualizowano w 2009 r.

Interpretacja turystyczna :

Obszar przecina autostrada A2 ale do ostoi najłatwiej dojechać drogami krajowymi prowadzącymi do Konina, a następnie drogą Konin - Golina - Pyzdry - Miłosław, a od strony południowej drogami o znaczeniu lokalnym Konin - Zagórów - Ruda Komorska. W miejscowości Konin znajduje się stacja PKP i dogodne połączenia autobusowe do okolicznych miejscowości.
Rozległy teren dysponuje zróżnicowaną bazą gastronomiczną i noclegową. Znajdują się tu pensjonaty, hotele, a także liczne gospodarstwa agroturystyczne. Największą miejscowością w sąsiedztwie obszaru jest Konin.

KONIN
Turystyka krajoznawcza, zabytki:

  • Słup Milowy – najstarszy znak drogowy w Europie Środkowo- Wschodniej.
  • Kościół św. Bartłomieja, gotycki, z XIV w. W skarbcu kościelnym znajduje się kielich z 1536 r., wykonany przez konińskiego mistrza złotnika – Bartłomieja.
  • Dzwonnica kościoła św. Bartłomieja z 1878 r., ufundowana przez koninianina Walentego Modrzejewskiego
  • Plebania kościoła farnego, wybudowana w stylu klasycystycznym w początku XX w.,
  • Klasztor oo. Franciszkanów i oo. Reformatów, wybudowany w 1733 r
  • Kościół św. Marii Magdaleny, wybudowany w 1727 r. W kościele znajdują się dwie zabytkowe rzeźby: ludowa Pieta Chrystusa Frasobliwego z 1430 r. oraz gotycka Madonna z Dzieciątkiem z 1490 r.
  • klasycystyczny ratusz, zaprojektowany przez Andrzeja Pelletiera, został wybudowany między 1796 a 1803 na ówczesnym rynku, o średniowiecznym układzie urbanistycznym i kształcie mocno wydłużonego wrzeciona na osi N-S.
  • Jatki Miejskie, wybudowane w stylu klasycystycznym w początku XIX w.
  • Synagoga, wybudowana w latach 1825-1829.
  • Żydowski "dom nauki" ("bes medresz" – "bet ha-midrasz") zbudowany w 1883 roku.
  • Rynek (dawniej zwany Rynkiem, Dużym Rynkiem, Rynkiem Pierwszym, obecnie Plac Wolności).
  • Zajazd "Pod Jelonkiem" wybudowany w końcu XVIII w.
  • Zespół kamienic staromiejskich, dwu- i trzykondygnacyjnych, rzadziej jednokondygnacyjnych. Budowane od XVI do XX w.
  • Kościół ewangelicko-augsburski Świętego Ducha i jego plebania z XIX w.
  • Eklektyczny pałac E. Reymonda z 1880 r.
  • Budynek dawnego więzienia z XIX w.
  • Dworek Zofii Urbanowskiej, pisarki, honorowej obywatelki miasta, z 2 poł. XIX w.
  • Park Miejski im. Fryderyka Chopina z poł. XIX w. Najstarszy park w mieście, posiada liczne okazy starego drzewostanu, zwierzyniec, place zabaw dla dzieci.
  • Elektrownia miejska, wzniesiona przez Niemców w 1916 r.,
  • Most Toruński

Turystyka krajoznawcza, pomniki przyrody:

  • 2 dęby szypułkowe w parku im. F. Chopina,
  • głaz narzutowy - granitowy na Osiedlu Legionów,
  • głaz narzutowy - granitowy na cmentarzu komunalnym w Morzysławiu,
  • głaz "Olbrzym Anielewski" w Malińcu,
  • grusza przy ul. Kamiennej.
formy ochrony przyrody
Nadwarciański Park Krajobrazowy [ park krajobrazowy ],
Powidzko-Bieniszewski Obszar Chronionego Krajobrazu [ obszar chronionego krajobrazu ],
Pyzderski Obszar Chronionego Krajobrazu [ obszar chronionego krajobrazu ],
Szwajcaria Żerkowska [ obszar chronionego krajobrazu ],
Zagrozenia :

Do głównych zagrożeń na terenie ostoi należą:

  • zanieczyszczenie powietrza
  • zanieczyszczenia wód powierzchniowych
  • zła gospodarka wodna
  • nielegalne wycinanie roślin
  • leśne „wysypiska” śmieci
  • rozwój infrastruktury i mieszkalnictwa
  • kłusownictwo
  • nieprawidłową gospodarkę leśną
  • zmiany użytkowania gruntów
Siedliska
śródlądowe słone łąki, pastwiska i szuwary (Glauco-Puccinietalia część - zbiorowiska śródlądowe)*,
wydmy śródlądowe z murawami napiaskowymi,
starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nympheion, Potamion,
naturalne, dystroficzne zbiorniki wodne,
nizinne i podgórskie rzeki ze zbiorowiskami włosieniczników Ranunculion fluitantis,
zalewane muliste brzegi rzek,
suche wrzosowiska (Calluno-Genistion, Pohlio-Callunion, Calluno-Arctostaphylion),
murawy kserotermiczne (Festuco-Brometea i ciepłolubne murawy z Asplenion septentrionalis-Festucion pallentis) * - priorytetowe są tylko murawy z istotnymi stanowiskami storczyków,
górskie i niżowe murawy bliźniczkowe (Nardion - płaty bogate florystycznie) * ,
zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (Molinion) ,
ziołorośla górskie (Adenostylion alliariae) i ziołorośla nadrzeczne (Convolvuletalia sepium),
łąki selemicowe (Cnidion dubii) ,
niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris),
torfowiska przejściowe i trzęsawiska (przeważnie z roślinnością z Scheuchzerio-Caricetea) ,
obniżenia na podłożu torfowym z roślinnością ze związku Rhynchosporion,
torfowiska nakredowe (Cladietum marisci, Caricetum buxbaumii, Schoenetum nigricantis)* ,
górskie i nizinne torfowiska zasadowe o charakterze młak, turzycowisk i mechowisk ,
grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio-Carpinetum, Tilio-Carpinetum),
pomorski kwaśny las brzozowo-dębowy (Betulo-Quercetum),
łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albo-fragilis, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy żródliskowe)*,
bory i lasy bagienne (Vaccinio uliginosi-Betuletum pubescentis, Vaccinio uliginosi-Pinetum, Pino mugo-Sphagnetum, Sphagno girgensohnii-Piceetum i brzozowo-sosnowe bagienne lasy borealne)*,
łęgowe lasy dębowo-wiązowo-jesionowe (Ficario-Ulmetum),
ciepłolubne dąbrowy (Quercetalia pubescenti-petraeae)*,
Ważne dla Europy gatunki zwierząt (z Zał. II Dyr. siedliskawej i z Zał. I Dyr. Ptasiej, w tym gatunki priorytetowe):
batalion      [ptak ]
bączek     [ptak ]
bąk     [ptak ]
bielaczek     [ptak ]
bielik     [ptak ]
błotniak łąkowy     [ptak ]
błotniak stawowy     [ptak ]
błotniak zbożowy     [ptak ]
bocian biały      [ptak ]
bocian czarny      [ptak ]
bóbr europejski     [ssak]
czapla biała      [ptak ]
derkacz     [ptak ]
dzięcioł czarny     [ptak ]
dzięcioł średni     [ptak ]
dzięcioł zielonosiwy      [ptak ]
gąsiorek     [ptak ]
jarzębatka     [ptak ]
kania czarna      [ptak ]
kania ruda      [ptak ]
koza     [ryba ]
kozioróg dębosz     [bezkręgowiec ]
kropiatka     [ptak ]
kumak nizinny     [płaz ]
lelek     [ptak ]
lerka     [ptak ]
łabędź czarnodzioby (mały)     [ptak ]
łabędź krzykliwy      [ptak ]
muchołówka białoszyja     [ptak ]
muchołówka mała      [ptak ]
nocek duży     [ssak]
orlik krzykliwy      [ptak ]
ortolan     [ptak ]
piskorz     [ryba ]
podróżniczek      [ptak ]
różanka     [ryba ]
rybitwa białoczelna     [ptak ]
rybitwa białowąsa     [ptak ]
rybitwa czarna      [ptak ]
rybitwa zwyczajna (rzeczna)     [ptak ]
siewka złota     [ptak ]
sowa błotna     [ptak ]
ślepowron      [ptak ]
świergotek polny     [ptak ]
traszka grzebieniasta     [płaz ]
trzmielojad     [ptak ]
wydra     [ssak]
zielonka     [ptak ]
zimorodek     [ptak ]
żuraw     [ptak ]
Ważne dla Europy gatunki roślin (z Zał. II Dyr. siedliskawej), w tym gatunki priorytetowe:
sasanka otwarta ,
starodub łąkowy,
Obszar biogeograficzny : kontynentalny
Instytucje, w których można uzyskać informacje o obszarze::

Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Poznaniu, www.poznan.rdos.gov.pl, e-mail: sr@poznan.uw.gov.pl, tel. 061-854-16-08, 061-854-16-08, fax 061-854-16-02

Zespół PK Woj. Wielkopolskiego, 61-713 Poznań, Al. Niepodległosci 16/18, Sekcja Regionu Konińskiego w Zagórowie, 62-410 Zagórów, ul. Wojska Polskiego 13; ANR w Poznaniu, 61-701 Poznań, ul. Fredry 12, tel. (0-61) 851-50-91.

Polskie Towarzystwo Turystyczno - Krajoznawcze Oddział w Koninie, tel. (063) 242-39-80, e-mail pttk@konet.pl, http://konin.pttk.pl



GMINY
Żerków,
Golina,
Rzgów,
Stare Miasto,
Lądek,
Zagórów,
Kołaczkowo,
Miłosław,
Pyzdry,
Konin,