Ostoja położona jest na Wyżynie Lubelskiej, na północny-wschód od miasta Lublina. Obszar o powierzchni blisko 300 ha położony jest w rejonie lubelskim i obejmuje fragment doliny rzeki Bystrzycy (lewy dopływ Wieprza) wraz z ujściowym odcinkiem doliny rzeki Ciemięgi oraz stoki obu dolin. Rzeka Bystrzyca drenuje centralną część Wyżyny Lubelskiej. Powierzchnia zlewni wynosi 1315,5 km2, a całkowita długość 70,3 km. Jest dopływem rzeki Wieprz. Na obszarze ostoi tworzy dosyć szeroką dolinę wysłaną cienkimi pokładami torfów, ograniczona stromymi skarpami. Na północ występują utwory lessowe, na południe margle kredowe. W lessie powstały głębokie wąwozy. Lewobrzeżne zbocza Bystrzycy i Ciemięgi porośnięte są murawami kserotermicznymi. Rzeka zachowała tutaj swój naturalny nurt, tworząc liczne meandry i starorzecza. Płaskie dno doliny pokryte jest siecią kanałów melioracyjnych, o różnym stopniu drożności. Obszar ostoi pokryty jest łąkami. Ponadto występują kępy zakrzaczeń oraz płaty zbiorowisk łęgowych. Przy ujściu Ciemięgi położony jest jaz wraz z kompleksem stawów hodowanych. W tym rejonie obserwuje się znaczne podniesienie poziomu wód gruntowych, pozytywnie wpływające na obszar i przyległy płat łąk zmiennowilgotnych. Dolina Bystrzycy w rejonie ostoi przecięta jest w poprzek trzema drogami nasypach, z czego jedna droga biegnie przez ostoję, a druga stanowi jej północno-wschodnią granicę. Obszar doliny pozbawiony jest zabudowy, jednak otaczające dolinę rejony zajęte są przez nią w znacznej części. Tworzą je wsie Bystrzyce, Sobianowice, Zawadów, Łysaków, Turka oraz Osiedle Borek.
Bystrzyca Jakubowicka jest ważną ostoją staroduba łąkowego z wysoką liczebnością najwyższą w województwie. Obszar jest ważnym siedliskiem dla populacji czterech motyli z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej. Liczebność populacji należy do największych w województwie lubelskim. Na terenie obszaru znajduje się stanowisko kumaka nizinnego oraz czajki. Na terenie Bystrzycy Jakubowickiej znajdują się niewielkie populacje miłka wiosennego, kosaćca bezlistnego oraz goździka pysznego. Są to gatunki podlegające ścisłej ochronie. Znaczenie siedliskowe mają tu łąki zmienno wilgotne i niżowe łąki zmienno wilgotne i niżowe łąki użytkowane ekstensywnie będące siedliskiem staroduba łąkowego, a ponadto murawy kserotermiczne będące siedliskiem staroduba łąkowego i murawy kserotermiczne będące siedliskiem miłka wiosennego i kosaćca bezlistnego oraz płaty łęgów. Teren ostoi przedstawia wysokie wartości krajobrazowe. Otwarte przestrzenie i ekstensywne użytkowanie sprawiają, iż obszar stanowić może potencjalny obszar wypoczynkowy dla miasta Lublina.

Dane zaktualizowano w 2009 r.

Łęczna:
Festiwal Kapel Ulicznych i Podwórkowych. Spływy kajakowe i wypożyczalnia kajaków.
Kościół św. Marii Magdaleny, Dawną Mansjonarnię, Dzwonnicę, Dużą synagogę z XVII w., Małą synagogę z XIX w., Ratusz, Dom z podcieniami i domy zajezdne z XIX w., budynek dawnej plebanii.
Puchaczów:
Rolnictwo ekologiczne, gospodarstwa agroturystyczne oraz gospodarstwo aero-turystyczne własnym lądowiskiem dla samolotów.
Wólka: PTTK: Biuro Obsługi Ruchu Turystycznego
Preferowany dojazd do ostoi to dotarcie pociągiem do Lublina, a stamtąd autobusem bądź transportem własnym do miejscowości na terenie gmin Niemce lub Wólka, usytuowanych w powiecie lubelskim. Gmina Niemce jest gminą podmiejską, jedną z największych w województwie lubelskim. Leży przy krajowej drodze ekspresowej Rzeszów - Lublin - Białystok i sąsiaduje bezpośrednio z Lublinem od strony północnej. Gmina Wólka leży na północny wschód od Lublina, bezpośrednio przylegając do jego granic. Na terenie Gminy Niemce zarejestrowanych jest ponad 150 miejsc noclegowych. Bliskie sąsiedztwo Kozłowickiego Parku Krajobrazowego oraz malowniczo ukształtowanej doliny rzeki Ciemięgi sprawiło, iż zaczęły powstawać liczne gospodarstwa agroturystyczne. Kwatery agroturystyczne mieszczą się w Dysie, Ciecierzynie, Nasutowie i w Niemcach. Ze względu na wysoką wartość przyrodniczo - krajobrazową doliny rzeki Ciemięgi i Bystrzycy zaprojektowano na terenach gmin rezerwaty i pomniki przyrody, jak np. rezerwat stepowy w Sobianowicach (gmina Wólka). Miłośnicy kultury i sztuki mogą podziwiać liczne zabytki zlokalizowane na terenie obu gmin, są to głównie zabytki architektury sakralnej (kościoły, kapliczki) oraz szereg zachowanych na tym obszarze zespołów pałacowo-parkowych. Informacje turystyczne można uzyskać w Lubelskim Ośrodku Informacji Turystycznej oraz w punkcie Informacji Turystycznej przy Oddziale Miejskim PTTK w Lublinie.

Zagrożeniem dla ostoi jest przede wszystkim ograniczanie ekstensywnego użytkowania obszaru. Zaprzestaje się koszenia oraz wypasu. W związku z tym postępuje sukcesja w kierunku zaroślowym i leśnym. Powoduje to kurczenie siedlisk dla chronionych gatunków motyli oraz roslin muraw kserotermicznych. Dwa niewielkie wysypiska znajdują się na terenie ostoi. Główne zagrożenia ostoi związane są z zanieczyszczeniem wód rzeki Bystrzycy, jej zaśmiecaniem (m.in. poprzez pozbywanie się na brzegach rzeki odpadów z gospodarstw domowych). Zaniedbanie wykaszania łąk, muraw oraz zaniechanie wypasu na tych zbiorowiskach również wpływa negatywnie na te tereny, przyczyniając się do ich zarastania.
Zagrożenie stanowi również zanieczyszczenie rzeki Bystrzycy. Do cieku zrzucane są cieki z oczyszczalni Hajdów obsługującej miasto Lublin. Pomimo oczyszczania ładunek nieczystości jest stosunkowo duży.

Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Lublinie
fax: (081) 74-24-330, tel.: (081) 74-24-312
http://www.lublin.rdos.gov.pl

Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska
ul. Wawelska 52/54, 00-922 Warszawa

Lubelska Regionalna Organizacja Turystyczna
ul. M.C. Skłodowskiej 5 p.107, Lublin
tel.: (81) 532 14 48, fax.: (81) 532 14 48
e-mail: d.lachowska@wp.pl, strona internetowa: http://www.lrot.pl

Urząd Gminy Puchaczów
ul. Lubelska 22, 21-013 Puchaczów
tel. 081 75-75-012, fax. 081 75-75-765
puchaczow@lubelskie.pl

LUMKS \"Pojezierze\"
Łęczna, ul. Szkolna 3
tel. 0502060188
www.pojezierze.leczna.pl

PTTK Biuro Obsługi Ruchu Turystycznego
ul. Rynek 8, 20-111 Lublin
Tel: (081) 532-89-50 Fax: (081) 532-37-58
www.lublin.pttk.pl