Ostoja obejmuje duże torfowisko niskie, powstałe w wyniku osuszenia jeziora Wąż. Jest ono poprzecinane siecią rowów melioracyjnych, a porastają ją trzcinowiska, turzycowiska i zarośla wierzbowe. Teren jest otoczony olsami, brzezinami bagiennymi, szuwarami i łąkami kośnymi. Przez jego teren przepływa rzeka Wężówka. Jest to ostoja ptasia o randze europejskiej. Stwierdzono w niej 17 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej oraz 2 gatunki rzadkich ptaków migrujących nie wymienionych w tej dyrektywie. Ponadto 7 gatunków ptaków występujących w ostoi, znajduje się w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt. Do lęgów przystępuje tu przynajmniej 1% krajowej populacji: rybitwy czarnej, kropiatki i zielonki. W wysokich zagęszczeniach występuje tu również wodniczka i cietrzew. Teren ostoi jest jesiennym zlotowiskiem żurawi. Pojawia się tu od 2 tys. do 5 tys. ptaków, co stanowi ponad 6% populacji szlaku wędrówkowego.

Dane uaktualniono w 2009 roku.

W rejon ostoi można dotrzeć własnym środkiem transportu bądź komunikacją kolejowa lub autobusową kursującą na trasie Pisz - Orzysz. W okolicach obszaru przebiega znakowany szlak turystyczny "Po Szwajcarii Orzyskiej". W promieniu kilkudziesięciu kilometrów od ostoi znajduje się kilkadziesiąt jezior. Nad niektórymi wyznaczono miejsca biwakowania. W nieodległym Ogródku pod Orzyszem można zwiedzić Muzeum Michała Kajki. W rejonie Cierzpięt zachowały się schrony bojowe. Najbliższa ekspozycja przyrodnicza znajduje się w Piszu. Najbliższy punkt informacji turystycznej znajduje się w Orzyszu. Istnieje niewielka możliwość wyboru noclegu: w prywatnych pensjonatach w Orzyszu lub gospodarstwie agroturystycznym w Nowych Gutach. Podobna sytuacja dotyczy gastronomii, która jest dostępna przede wszystkim w Orzyszu.

Do najważniejszych zalicza się wycinanie trzciny, wypalanie traw, polowania i zanikanie rolnictwa i koszenia traw. Ponadto zagrożeniem może stać się intensyfikacja wydobycia kredy jeziornej, którą wydobywa się tu obecnie na niewielką skalę.