Bierutów jest kompleksem podmokłych łąk oraz pastwisk, znajdujących się po obu stronach rzeki Widawy. Ostoja obejmuje fragment rzeki poniżej Bierutowa (w okolicach wsi Kijowice, Kruszwice i Paczków). W części zachodniej obszar jest ograniczony od południa kanałem Nowej Widawy (Młynówki), od północy głównym korytem Widawy; część wschodnia jest ograniczona od południa Widawą a od wschodu i północy drogami polnymi oraz kanałem melioracyjnym.
O szczególnym znaczeniu obszaru świadczy fakt, iż ma on kluczowe znaczenie dla przetrwania motyla: czerwończyka fioletka na Dolnym Śląsku (jest to ostatnie, potwierdzone po 1995 r. stanowisko tego gatunku w regionie. Ta licząca około 50 100 osobników populacja jest bardzo dobrze zachowana.
Czerwończyk fioletek jest niewielkim motylem (o rozpiętości skrzydeł 25 – 28 mm), należącym do rodziny modraszkowatych, związany z rdestem wężownikiem (występująca na terenach podmokłych roślina żywicielska gąsienic). W Polsce jego występowanie stwierdzono jedynie na niżu, przy czym populacje są małe, o dużym rozproszeniu, w związku z czym silnie zagrożone wyginięciem.
Oprócz ochrony czerwończyka fioletka, znajdującego się w Załączniku II Dyrektywy Siedliskowej, obszar ten ma na celu ochronę zespołu łąk wilgotnych z rdestem wężownikiem. Roślina ta jest bardzo rzadka na Dolnym Śląsku, a ponadto jest kluczowa dla przetrwania wspomnianego gatunku motyla.

Dane uaktualniono w 2009 roku.

Omawiana ostoja znajduje się po obu stronach rzeki Widawy w rejonie wsi Kijowice, Kruszwice i Paczków. Najbliższą większą miejscowością jest Bierutów (miasto gminne, leżące w powiecie oleśnickim, województwie dolnośląskim). Jest to miasto, którego historia sięga pierwszej połowy XIII w., kiedy to było osadą leżącą na ważnym szlaku handlowym wiodącym z Wrocławia do Krakowa. Nazwa Bierutów, będąca spolszczoną nazwą Bernstadt/Bernstad, pochodzącą od zniekształconego brzmienia nazwiska rzekomego właściciela, weszła w życie jednak dopiero w XIV w. W latach czterdziestych XX w. Bierutów został niemal całkowicie zniszczony przez sowieckie oddziały opuszczające miasto, jednak zachowało się do dziś kilka wartych zwiedzenia miejsc zabytkowych, takich jak: zamek, pierścień murów oraz budynek ratusza z wieżą.
Zamek położony jest we wschodniej części starego miasta, między ulicą Zamkową a dawną fosą. Najstarsze informacje dotyczące tego obiektu pochodzą z 1323 r. Zamek położony był wewnątrz murów obronnych miasta. Początkowo był siedzibą zarządców, potem rezydencją książęcą, natomiast od drugiej połowy XVIII w. użytkowany był jako siedziba nadleśnictwa, aż do początku lat osiemdziesiątych XX w. (czyli do momentu likwidacji nadleśnictwa). Obecnie w budynku znajdują się mieszkania komunalne. Planowane jest utworzenie w zamku Muzeum Regionalnego Ziemi Bierutowskiej.
Wartymi zobaczenia jest również, wzniesiony najprawdopodobniej w pierwszej połowie XIV w., pierścień murów miejskich. Mury te zachowane zostały w większości pierwotnego obwodu, głównie dzięki przeprowadzonej w 1962 r. konserwacji. Na środku rynku mieści się murowany budynek ratusza z wieżą, pochodzący prawdopodobnie z pierwszej połowy XV w. Na wieży zamontowany jest zegar, który od dnia wejścia Polski do Unii Europejskiej codziennie w południe odgrywa hejnał miasta (skomponowany przez bierutowskiego muzyka-amatora, Jana Juncewicza).
Gmina Bierutów niestety nie dysponuje otwartą bazą noclegową. Latem istnieje możliwość rozbicia namiotu w Bierutowie, gdzie udostępniany jest w tym celu fragment łąki (przy przystani kajakowej). Noclegu, na około 50 osób, można także szukać w specjalnie do tego celu wyznaczonej części Domu Pomocy Społecznej „Astor”. Dla turystów wyposażonych w karimaty i śpiwory, w okresie letnim, miejsca użycza również Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury (przy ulicy Konopnickiej). W mieście nie działają żadne ośrodki wczasowe. Planowany jest natomiast rozwój bazy agroturystycznej.
Dojazd do Bierutowa jest stosunkowo dobry. Koleją dojechać można z Kluczborka, Namysłowa i Wrocławia Głównego (pociągi jeżdżą co około dwie godziny z każdego z tych miast). Możliwy jest także dojazd PKS-em.

Głównym niebezpieczeństwem dla zachowania ostoi jest zanikanie naturalnych siedlisk występowania gatunku, ze względu na który został ustanowiony obszar. Zanikanie tych siedlisk, czyli podmokłych łąk z rdestem wężownikiem, związane jest z osuszaniem terenów podmokłych. Osuszanie to wynika z jednej strony z działań antropogenicznych, jak prace melioracyjne, z drugiej zaś z coraz szybszej sukcesji drzew (związane z mniejszym wypasem bydła). Zagrożeniem może być ponadto wyłapywanie dorosłej postaci motyla przez kolekcjonerów, dla których jest to niezwykle atrakcyjny gatunek, ze względu na jego rzadkość i atrakcyjny wygląd.
Sąsiedztwo miasta i wiosek powoduje zagrożenie zanieczyszczeniami komunalnymi, skażeniem oraz wypalaniem traw na wiosnę. Poważnym (potencjalnym) zagrożeniem są ponadto plany związane z modernizacją Wrocławskiego Węzła Wodnego oraz plany budowy zbiorników retencyjnych na Widawie.

Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska we Wrocławiu
Plac Powstańców Warszawy 1, 50-951 Wrocław
rdossekr@duw.pl, http://wroclaw.rdos.gov.pl

Dolnośląska Organizacja Turystyczna
ul.Ostrowskiego 9, 53-238 Wrocław
tel./fax: (71) 793 9722, (71) 793 9728
e-mail: dot@dot.org.pl, www.dot.org.pl

Dolnośląski Urząd Wojewódzki we Wrocławiu

Urząd Miasta i Gminy Bierutów