NATURA 2000 a turystyka - PORTAL INFORMACYJNO - EDUKACYJNY


obrazek
INSTYTUT NA RZECZ EKOROZWOJU


 

Mierkowskie Wydmy

Powierzchnia : 609.8 ha
Kod obszaru : pltmp044
Forma ochrony w ramach sieci Natura 2000:
specjalny obszar ochrony siedlisk (Dyrektywa Siedliskowa)
Status obszaru :
obszar proponowany przez Rząd RP
Opis :

Obszar obejmuje kompleks suchych borów sosnowych leżących w granicach leśnego kompleksu promocyjnego Bory Lubuskie w Nadleśnictwie Lubsko. Prawie całą powierzchnię porastają lasy użytkowane gospodarczo, przeważnie w wieku 40 - 80 lat, miejscami młodsze, a na ok. 1/5 powierzchni starsze, wyjątkowo nawet w wieku około 200 lat! Najcenniejszy fragment został objęty ochroną prawną w formie rezerwatu "Mierkowskie Wydmy" (131,40). Dominują tu suche i bardzo ubogie florystycznie, dobrze zachowane bory chrobotkowe, porastające rozległą kulminację piaszczystych (wydmowych) wzniesień. W suchych borach chrobotkowych można wyróżnić trzy postacie: typowe, wariant z wrzosem i żyzne (mszyste) zbliżające się do pogranicza borów chrobotkowych i świeżych. W zagłębieniach terenu rozwijają się torfowiska zdominowane przez zbiorowiska przygiełki białej Rhynchospora alba. Największe z nich chronione jest w formie użytku ekologicznego "Bagna przy Rabym Kamieniu" (21,15 ha).
Obszar obejmuje bardzo interesujące stadia sukcesyjne: od inicjalnych zbiorowisk murawowych na szczytach wydm, poprzez suche bory chrobotkowe na zboczach, po bory świeże i tereny podmokłe i bagienne w obniżeniach, w tym bardzo cenne (chociaż poważnie zagrożone) torfowisko z przygiełkami, rosiczką i ponikłem. Występują tu interesujące i rzadkie gatunki porostów naziemnych.

Dane zaktualizowano w 2009 r.

Interpretacja turystyczna :

Obszar leży w województwie lubuskim, powiecie żarskim, gminie Brody.
Dojazd koleją: z Zielonej Góry do Zasiek, z przesiadką w Żarach (2 h 15 min.).
Dojazd indywidualny: drogą krajową 27 z Zielonej Góry do Żar, drogą wojewódzką 289 do Brodów i Zasiek. Rozwinięta sieć parkingów przy głównych drogach
Lasy Państwowe (Nadleśnictwo Lubsko) wytyczyły ścieżki edukacyjne na obszarze. Najbardziej interesująca to ścieżka „Na wąwozach”. Podstawowy wariant ścieżki to około 1,5 km. Tablice (w języku polskim i niemieckim) oraz przewodnik po ścieżce (w języku polskim, niemieckim i angielskim) dotyczą przyrody obszaru i zagadnień związanych z pracą leśników. Drugi wariant ścieżki to 800 m – dla najmłodszych. Najdłuższy wariant ścieżki przeznaczony jest dla osób zaawansowanych w edukacji przyrodniczej, może być realizowany jedynie z przewodnikiem. Każdy z wariantów zaczyna się i kończy przy Ośrodku Edukacji Przyrodniczo-Leśnej w Jeziorach Wysokich (koło Brodów). Zajmuje on 3 ha, jest oddalony o 16 km od siedziby Nadleśnictwa w Lubsku. Mieści się w stylowej leśniczówce z 1926 r. Posiada własny program edukacyjny i rozwiniętą infrastrukturę, min. pięć sal wystawowych (hodowli lasu, ochrony lasu, ochrony przyrody, użytkowania lasu i kulturotwórczej roli lasu), salę konferencyjną z wyposażeniem audiowizualnym, biblioteczkę, filmotekę. Zobaczyć tu można kolekcję szyszek. spreparowane zwierzęta, zabytkowe i współczesne przedmioty związane z gospodarką leśną i wiele innych eksponatów. Murowana wieża przeciwpożarowo-widokowa wysokości 41 m posiada taras udostępniony dla zwiedzających za symboliczną opłatą. Jest ona zbudowana na wzór latarni morskiej i stała się wizytówką Leśnego Kompleksu Promocyjnego „Bory Tucholskie”. Podziwiać stąd można lasy, stawy hodowlane, jeziora, miejscowości po stronie polskiej i niemieckiej (niedaleko jest przejście graniczne: Zasieki). Ogród dendrologiczny na powierzchni 2ha, specjalizuje się w hodowli wszelkich gatunków sosen, prezentuje ponadto inne ciekawe drzewa z różnych stron świata (np.: mamutowiec olbrzymi, cedry, tulipanowiec, kasztan jadalny). Wiata z paleniskiem, mogąca pomieścić 50 – 60 osób umożliwia przeprowadzenie zajęć edukacyjnych na świeżym powietrzu, lub po prostu organizację pieczenia kiełbasek. Poza typową edukacją szkolną odbywają się tu również konkursy, warsztaty, konferencje, plenery, wystawy artystyczne i imprezy rekreacyjno-edukacyjne.
Ciekawe miejsca na terenie gminy Brody Żarskie to: Pałac w Brodach wraz z budowlami towarzyszącymi, spalony w 1758 r. (ale barokowy układ urbanistyczny z XVIII wieku, pałac, oficyny, kościół, Brama Zasiecka i kilkanaście domów zachowało się do dziś); park za pałacem, z rzadkimi gatunkami drzew i krzewów, część ścieżki edukacyjnej; barokowy kościół i pałac oraz pozostałości dawnego parku w Bieczu; świątynia i kamienny krzyż pokutny w Kole.
Obszar ma doskonałe warunki do wypoczynku w lesie, na łonie przyrody. Jest rajem dla grzybiarzy, zbieraczy jagód, wędkarzy (jeziorka śródleśne, stawy rybne). Osobliwością jest rosnąca koło wsi Proszów ponad 150-letnia sosna o oryginalnym układzie ośmiu konarów, nazwana "Ośmiornicą".
Pobliskie przejście graniczne prowadzi na terytorium Niemiec w Zasiekach.
Baza noclegowa: hotel w Brodach, hotele w Lubsku, pole biwakowe w miejscowości Proszów, gospodarstwo agroturystyczne w Suchodole, gospodarstwa agroturystyczne w Brodach (place zabaw, wypożyczalnia rowerów, domowe posiłki, organizacja imprez okolicznościowych dla max. 35 osób).
Baza gastronomiczna dobrze rozwinięta w Lubsku.

formy ochrony przyrody
Mierkowskie Suche Bory [ rezerwat przyrody ],
Bagna przy Rabym Kamieniu [ użytek ekologiczny ],
Zachodnie okolice Lubska [ obszar chronionego krajobrazu ],
Zagrozenia :

Nie przewiduje się zagrożeń na obszarze terenów leśnych i niezalesionych fragmentach szczytowych wydm, o ile będzie utrzymany dotychczasowy sposób użytkowania lasu. Najpoważniej zagrożony jest obszar użytku ekologicznego "Bagna przy Rabym Kamieniu" wymagający podjęcia w najbliższym czasie prac renaturyzacyjnych polegających na przywróceniu właściwych stosunków wodnych. Przeprowadzone w ostatnim okresie prace przyspieszyły procesy lądowienia torfowisk i zagroziły ich trwałości. W związku z tym Obszar N2000 powinien być jednym z pierwszych w województwie lubuskim, dla którego powinien być wykonany plan działań ochronnych.

Siedliska
wydmy śródlądowe z murawami napiaskowymi,
górskie i niżowe murawy bliźniczkowe (Nardion - płaty bogate florystycznie) * ,
zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (Molinion) ,
niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris),
torfowiska przejściowe i trzęsawiska (przeważnie z roślinnością z Scheuchzerio-Caricetea) ,
obniżenia na podłożu torfowym z roślinnością ze związku Rhynchosporion,
pomorski kwaśny las brzozowo-dębowy (Betulo-Quercetum),
łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albo-fragilis, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy żródliskowe)*,
sosnowy bór chrobotkowy (Cladonio-Pinetum i chrobotkowa postać Peucedano-Pinetum),
Obszar biogeograficzny : kontynentalny
Instytucje, w których można uzyskać informacje o obszarze::

Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Gorzowie Wielkopolskim, http://www.gorzow.rdos.gov.pl,
Lubuska Regionalna Organizacja Turystyczna, ul. Podgórna 7, 65-057 Zielona Góra, www.lotur.eu,
Klub Przyrodników;
WZR woj. Lubuskiego.



GMINY
Brody,
Lubsko,