NATURA 2000 a turystyka - PORTAL INFORMACYJNO - EDUKACYJNY


obrazek
INSTYTUT NA RZECZ EKOROZWOJU


 

Przełomowa Dolina Rzeki Wel

Powierzchnia : 1105.9 ha
Kod obszaru : PLH280015
Forma ochrony w ramach sieci Natura 2000:
specjalny obszar ochrony siedlisk (Dyrektywa Siedliskowa)
Status obszaru :
obszar zatwierdzony Decyzją Komisji Europejskiej
Propozycje zmian :
Proponowana przez Ministerstwo Środowiska zmiana zasięgu obszaru (powiększenie do 1259,7 ha).
Opis :

położony na wysokości 130 -163m npm obejmuje fragment doliny rzeki Wel od Lidzbarku do mostu pomiędzy Grodzicznem a Mroczenkiem. Rzeka płynie przez obszar o bardzo zróżnicowanej młodoglacjalnej rzeźbie, gdzie deniwelacje lokalnie przekraczają 50 m. Dno jest piaszczysto-kamieniste, a naturalne koryto bardzo kręte, ze starorzeczami. Nurt jest bardzo bystry, spadki sięgają nawet 4 ‰. Zbocza doliny rozcinają erozyjne dolinki boczne. Występują tu liczne źródła.
Między Lidzbarkiem a miejscowością Chełsty rzeka przepływa przez tzw. Las Nadwelski. W pobliżu doliny rozproszone są bagienka środleśne, z mszarem wysoko- i przejściowotorfowiskowym.
Przełomowy odcinek rzeki Wel o długości 2 km - Piekiełko - znajduje się na północ od miejscowości Chełsty. Poniżej rzeka wykorzystuje fragment rynny polodowcowej i zagłębienia wytopiskowe z naturalnymi jeziorkami. Rosną tu lasy łęgowe, wilgotne łąki i torfowiska, a na zboczach doliny występują kadłubowe zbiorowiska muraw ciepłolubnych.
Lasy zajmują ponad połowę powierzchni obszaru, a łąki ponad jedną dziesiątą. Unikatowy charakter ma występowanie zboczowej postaci grądu (zboczowy las klonowo-lipowy).
Rzeka Wel jest bardzo istotną ostoją ichtiofauny typowej średniej rzeki krajobrazu młodoglacjalnego. Szczególne znaczenie ma populacja głowacza białopłetwego.
W Załączniku I Dyrektywy Siedliskowej wymieniono występujące tu cenne siedliska: twardowodne oligo- i mezotroficzne zbiorniki wodne z podwodnymi łąkami ramienic, starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne, naturalne, dystroficzne zbiorniki wodne, nizinne i podgórskie rzeki, murawy kserotermiczne i ciepłolubne murawy, zmiennowilgotne łąki trzęślicowe, ziołorośla górskie i ziołorośla nadrzeczne, niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie, torfowiska wysokie z roślinnością torfotwórczą (żywe), torfowiska przejściowe i trzęsawiska, grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny, bory i lasy bagienne, łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe, łęgowe lasy dębowo-wiązowo-jesionowe.
Z gatunków wymienionych w Załączniku II Dyrektywy Siedliskowej stwierdzono tu występowanie wielu gatunków ssaków, takich jak: bóbr, wydra, płazy: traszka grzebieniasta, kumak nizinny, ryby: koza, głowacz białopłetwy, minog strumieniowy, różanka, piskorz.
Jest to miejsce występowania także innych, ważnych gatunków: ssaki - mroczek późny, nocek rudy, nocek Natterera, borowiaczek, borowiec wielki, karlik większy, gacek brunatny, płazy: ropucha, ropucha paskówka, ropucha zielona, rzekotka drzewna, grzebiuszka ziemna, żaba moczarowa, żaba wodna, żaba jeziorkowa, żaba śmieszka, żaba trawna, traszka zwyczajna, ryby: piekielnica, brzana, pstrąg potokowy, troć wędrowna, lipień, bezkręgowce: gałeczka rzeczna, rośliny: turzyca bagienna, pluskwica europejska, kukułka krwista, kukułka szerokolistna, wawrzynek wilczełyko, rosiczka okrągłolistna, kruszczyk szerokolistny, skrzyp olbrzymi, tujowiec bagnowy, turówka leśna, bagno zwyczajne, gnieźnik leśny, wielosił błękitny, pierwiosnek lekarski, bagnica torfowa, pływacz drobny, pływacz zwyczajny.

Dane zaktualizowano w 2009 r.

Interpretacja turystyczna :

Obszar położony w województwie warmńsko – mazurskim, w powiatach Nowe Miasto Lubawskie i Działdowo, w gminach Lidzbark i Grodziczno. Do obszaru można dojechać autobusami PKS, komunikacją prywatną lub koleją linii Iława – Działdowo do stacji Grodziczno, a następnie na południe drogą nr 541 biegnącą wzdłuż doliny rzeki Wel.
Teren gminy jest bardzo atrakcyjny pod względem walorów przyrodniczo-turystycznych. Znajduje się tutaj Welski Park Krajobrazowy.
Walory turystyczne związane są z szeroką ofertą rekreacyjną rozwiniętą w oparciu o wspaniałe tereny wypoczynkowe - kompleksy jezior i lasów oraz ciekawą historię. Nad jeziorami można wypocząć, łowić ryby, uprawiać sporty wodne, w lasach polować i zbierać runo. Rzeka Wel jest wyjątkowo atrakcyjnym, chociaż na niektórych odcinkach dość trudnym szlakiem kajakowym.
W Lidzbarku można zwiedzić fragmenty murów obronnych i baszty zamkowej oraz kościół parafialny pw. św. Wojciecha z XVI w. W pobliskim Kurzętniku znajduja się ruiny zamku biskupów chełmińskich z XIIIw., a Nowe Miasto Lubawskie słynie z fortyfikacji miejskich z bramami Kurzętnicką i Łąkowską z XIV w.
Turyści mogą korzystać z wielu różnorodnych propozycji noclegów: w hotelach w Lidzbarku i Nowym Mieście, w ośrodkach wczasowych i kwaterach myśliwskich, pensjonatach i w gospodarstwach agroturystycznych.
Warmińsko-Mazurska Organizacja Turystyczna mieści się przy ul. Staromiejskiej 1 w Olsztynie. Można zapoznać się ze stroną internetową Organizacji: www.warmia-mazury-rot.pl, a w razie szczegółowych pytań skontaktować się drogą mailową: wcit@warmia.mazury.pl. Lokalne organizacje turystyczne (LOT) można odwiedzić w Szczytnie (LOT Powiatu Szczycieńskiego), Nidzicy (LOT Powiatu Nidzickiego), Mrągowie (LOT „Ziemia Mrągowska”), Morągu (LOT „Kraina nie odkrytych tajemnic”), Iławie (LOT Pojezierza Iławskiego i Dorzecza Drwęcy), Ostródzie (Zachodniomazurska LOT w Ostródzie), Lidzbarku Warmińskim (Stowarzyszenie „Dom Warmiński”), Mikołajkach (LOT Mikołajki).
Można również skontaktować się z jedną z lokalnych grup działania: Związek Stowarzyszeń na Rzecz Rozwoju Gmin Północnego Obszaru Wielkich Jezior Mazurskich (Węgorzewo), Stowarzyszenie Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w gminie Biskupiec, Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania "LIDER w EGO" (Ełk), Stowarzyszenie Łączy Nas Kanał Elbląski Lokalna Grupa Działania w Elblągu, Stowarzyszenie LGD "WARMIŃSKI ZAKĄTEK" (Dobre Miasto), Fundacja Lokalna Grupa Działania partnerstwo dla Warmii (Pieniężno, Pakosze), Związek Stowarzyszeń "Kraina Drwęcy i Pasłęki" (Łukta), Związek Stowarzyszeń "Brama Mazurskiej Krainy" (Nidzica).

Zagrozenia :

Do głównych zagrożeń zalicza się zanieczyszczenia wód, zmiany przepływu wód, np. piętrzenia bez przepławek związane z funkcjonowaniem młynów wodnych i małych elektrowni wodnych, kopanie stawów rybnych, nieekologiczną gospodarkę leśną i łąkową, zaśmiecenie, użytkowanie rekreacyjne, w tym wędkarstwo i myślistwo.

Obszar biogeograficzny : kontynentalny
Instytucje, w których można uzyskać informacje o obszarze::

Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie, Al. Marsz. J. Piłsudskiego 7/9; 10-575 Olsztyn; tel. (089) 52 32 378; fax. (089) 52 32 405; e-mail: wkp@uw.olsztyn.pl; www.olsztyn.rdos.gov.pl

Wojewódzkie Centrum Informacji Turystycznej; ul.Staromiejska 1, 10-017 Olsztyn , tel.: 089/ 535-35-66 , fax: 089/ 535-35-66

Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko ? Mazurskiego, Departament Turystyki; 10-562 Olsztyn, ul. Emilii Plater 1, tel.: (0-89) 521 94 50; fax.: (0-89) 521 94 59; e-mail: dt@warmia.mazury.pl

Warmińsko-Mazurska Regionalna Organizacja Turystyczna, ul. Staromiejska 1, Olsztyn, tel.: (089) 53 53 565, 53 53 567, fax.: (89) 53 53 566, e-mail: wcit@warmia.mazury.pl, strona internetowa: http://www.warmia-mazury-rot.pl

Wydział Ochrony Środowiska Urzędu Wojewódzkiego w Olsztynie;
Starostwa Powiatowe: Nowe Miasto Lubawskie i Działdowo;
Urząd Gminy Lidzbark i Grodziczno;
Welski Park Krajobrazowy;
Oddział PTTK w Nowym Mieście Lubawskim;
RDLP Olsztyn, Nadl. Lidzbark,
WZMiUW;
Klub Przyrodników, Świebodzin;
Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków;
UMK Toruń.



GMINY
Grodziczno,
Lidzbark,