NATURA 2000 a turystyka - PORTAL INFORMACYJNO - EDUKACYJNY


obrazek
INSTYTUT NA RZECZ EKOROZWOJU


 

Ostoja Kroczycka

Powierzchnia : 1391.2 ha
Kod obszaru : PLH24_09
Forma ochrony w ramach sieci Natura 2000:
specjalny obszar ochrony siedlisk (Dyrektywa Siedliskowa)
Status obszaru :
obszar proponowany przez Rząd RP
Opis :

Obszar obejmuje pasma Skał Kroczyckich, Podlesickich, Rzędkowickich i in. w środkowej części Wyżyny Częstochowskiej, z licznymi malowniczymi ostańcami skał wapiennych, ze ścianami kilkudziesięciometrowej wysokości. Tworzą one priorytetowe siedliska "wapienne ściany skalne...".
Olbrzymim walorem obszaru są występujące tu jaskinie (około 20 większych obiektów jaskiniowych), np. jaskinia Piętrowa Szczelina z bogatą szatą naciekową w dolnych partiach, stanowiąca zimowisko nietoperzy z załącznika II Dyrektywy Siedliskowej oraz środowisko życia dla kilkudziesięciu gatunków bezkręgowców.
Teren w 82 % porastają lasy, w tym: iglaste (drzewostany sosnowe) – 47% powierzchni, liściaste (ciepłolubne buczyny storczykowe) – 19%, a mieszane – 16%. Tereny rolne zajmują 17%. Bardzo cenne są zbiorowiska roślinne związane z podłożem wapiennym. Na wschód i na południe od ośrodka rekreacyjnego Morsko oraz na południowych, południowo-zachodnich i zachodnich stokach Gór: Pośredniej, Popielowej, Łysak i Jastrzębnik w Skałach Kroczyckich znajdują się najcenniejsze płaty rzadkiej w Polsce buczyny storczykowej, drzewostany ponad 100 letnie, z osobnikami osiągającymi średnicę ok. 80 cm. Licznie występują tu gatunki z rodziny storczykowatych: Cephalantera alba - Buławnik wielkokwiatowy, Cephalantera longifolia - buławnik mieczolistny, Epipactis helleborine - kruszczyk szerokolistny, Epipactia atrorubens - kruszczyk rdzawoczerwony, Neotia nidus-avis - gnieźnik leśny, Platantera biforia - podkolan biały. W sumie zajmują one 78,4 ha.
Na północnych stokach wzgórz znajdują się rozległe, doskonale zachowane płaty żyznej buczyny sudeckiej na granicy występowania.
Buczyna storczykowa zajmuje eksponowane partie grzbietowe oraz stoki południowe i zachodnie, zaś żyzna buczyna górska porasta stoki północne i wschodnie. Jest to typowe dla buczyn na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej.
Bezleśne stoki natomiast zajmują zarośla z szakłakiem, dereniem, głogami, tarniną i leszczyną oraz fragmenty muraw ciepłolubnych i roślinność naskalna. W wielu miejscach dużą powierzchnię porastają priorytetowe płaty jałowca pospolitego na podłożu wapiennym.
Na skałach rozwinęły się murawy naskalne i zbiorowiska paproci szczelinowych, z rzadkimi gatunkami roślin, m.in.: goździk siny Dianthus gratianopolitanus, kostrzewa blada Festuca pallens, skalnica gronkowa Saxifraga paniculata (relikt glacjalny).

Dane zaktualizowano w 2009 roku.

Interpretacja turystyczna :

Obszar jest łatwo dostępny samochodem. Można tam dojechać drogą Zawiercie – Szczekociny, mniej więcej w połowie odległości między tymi miastami znajdują się Kroczyce.
Region ten dysponuje zróżnicowanymi atrakcjami turystycznymi. Specyficzne walory przyrodnicze stanowią o atrakcyjności ostoi i sprzyjają rozwojowi ekoturystyki.Warto zwiedzić wysokiej klasy zabytki kultury – przede wszystkim ciąg malowniczo położonych na wapiennych skałach ruin zamków średniowiecznych: Mirów, Bobolice, Olsztyn, Ogrodzieniec – szlak orlich gniazd. Jednak główną atrakcją turystyczną obszaru jest możliwość uprawiania turystyki kwalifikowanej – wspinaczkowej i jaskiniowej. Jest to jeden z istotniejszych obszarów intensywnie uprawianej wspinaczki skałkowej w Polsce. Nawet skałki małe i łatwo dostępne są zagrożone wydeptywaniem.
W obszarze można skorzystać również z wędrówek pieszych i rowerowych, jazdy konnej, udziału w kursach przetrwania, polowań. W miejscach największej koncentracji ruchu turystycznego powstały obiekty obsługi turystów – hotele Kroczyce, Rzędkowice, Dobrogoszyce.

formy ochrony przyrody
Park Krajobrazowy Orlich Gniazd [ park krajobrazowy ],
Góra Zborów (1957r, 45 ha) [ rezerwat przyrody ],
Zagrozenia :

Do głównych zagrożeń obszaru należą:
dla muraw kserotermicznych:

  • zaniechanie wypasu, które uruchamia naturalną sukcesję.
  • duży ruch turystyczny powodujący ich intensywne wydeptywanie, szczególnie w miejscach łatwo dostępnych.

dla zarośli jałowca:

  • zaniechanie wypasu,
  • nadmierne ocienienie prowadzi do stopniowego zamierania jałowców.

dla zbiorowisk muraw naskalnych oraz zbiorowisk paproci szczelinowych:

  • wspinaczka skałkowa.

dla zachowania siedliska ciepłolubnej buczyny storczykowe:

  • niewłaściwie prowadzona gospodarka leśna (zbyt silne zwarcie drzewostanu eliminujące rośliny typowe dla ciepłolubnej buczyny, jak i jego zbytnie rozrzedzenie sprzyjające wnikaniu obcych gatunków, rębnia wielkopowierzchniowa,protegowanie sosny na siedlisku buczyny.
Siedliska
zarośla jałowca pospolitego na wrzosowiskach lub murawach nawapiennych,
murawy kserotermiczne (Festuco-Brometea i ciepłolubne murawy z Asplenion septentrionalis-Festucion pallentis) * - priorytetowe są tylko murawy z istotnymi stanowiskami storczyków,
wapienne ściany skalne ze zbiorowiskami Potentilletalia caulescentis,
jaskinie nieudostępnione do zwiedzania,
żyzne buczyny (Dentario glandulosae-Fagenion, Galio odorati-Fagenion),
ciepłolubne buczyny storczykowe (Cephalanthero-Fagenion),
Obszar biogeograficzny : kontynentalny
Instytucje, w których można uzyskać informacje o obszarze::
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska
http://katowice.rdos.gov.pl/

Zarząd Parków Krajobrazowych Województwa Śląskiego
http://www.zpk.com.pl/index1.php?ntabela=ogniazd

KTJ SPELEOKLUB Bielsko-Biała
http://www.speleo.bielsko.pl/index.php?str=kontakt&group=pages_oklubie

Muzeum Okręgowe w Częstochowie
http://www.polskieszlaki.pl/muzeum-okregowe-w-czestochowie.htm

PTTK, Regionalny Oddział PTTK w Częstochowie

Śląska Organizacja Turystyczna
ul. Mickiewicza 29, 40-085 Katowice
www.silesia-sot.pl

Jurajska Organizacja Turystyczna
ul. Powstańców Śląskich 6, 42-400 Zawiercie
www.jurajska.org.pl

Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska, Katowice

Centrum Informacji Chiropterologicznej, Kraków


GMINY
Kroczyce,
Włodowice,
Niegowa,