Ostoja Góry Pieprzowe obejmuje część krawędzi Wyżyny Sandomierskiej w pobliżu doliny Wisły na granicy Sandomierza i gm. Dwikozy. Obejmuje w całości rezerwat Góry Pieprzowe, starorzecze Wisły u jego podnóża, oraz fragment zboczy doliny Wisły na NE od niego. Obszar posiada urozmaiconą rzeźbę z licznymi skarpami, wąwozami i rozcięciami erozyjnymi. Góry Pieprzowe należą do najstarszych górotworów na terenie kraju, datowane są na wiek sprzed 500 mln lat (środkowy kambr). Skałą budującą są w większości szare łupki ilaste, łupki kwarcowo-mikowe, piaskowce kwarcowo-wapienne, kwarcyty i zlepieńce, widoczne często jako drobny gruz skalny. W wielu miejscach łupki te tworzą obszerne odsłonięcia jedyne tego rodzaju w Polsce. Odsłonięcia utworów kambryjskich pokryte są młodszymi utworami czwartorzędowymi, lessem oraz gliną morenową. W miejscach o łagodniejszych stokach występują murawy kserotermiczne i zarośla krzewów z dużą liczbą różnych gatunków (w tym endemicznych) róż.
Najczęstsze zbiorowiska roślinne występujące na tym terenie to murawy kserotermiczne z ostnicą włosowatą i palczatką kosmatą, oraz zarośla kserotermiczne z dzikimi różami, tarniną, wisienką stepową, głogiem, berberysem pospolitym i ligustrem.
Stwierdzono występowanie 5 typów siedlisk przyrodniczych z załącznika I Dyrektywy Siedliskowej, zajmujących łącznie ponad 71 % obszaru. Najcenniejszym zbiorowiskiem roślinnym jest step ostnicowy z tworzącą go reliktową roślinnością. Rezerwat Góry Pieprzowe uważany jest za największe w kraju skupienie dziko rosnących róż, z takimi rzadkościami jak róża Kostrakiewicza i róża francuska. Niektóre z ich form zostały tu po raz pierwszy opisane. Dotychczas wykazano stąd 12 gatunków róż, co stanowi ponad 70% gatunków występujących w Polsce. Wiele z rosnących tu gatunków roślin podlega ochronie ścisłej, w tym m. in.: wiśnia karłowata, róża francuska, zawilec wielkokwiatowy, ostnica włosowata, dzwonek syberyjski, dziewięćsił bezłodygowy, goryczka krzyżowa. Stwierdzono tu także występowanie ponad 80 gatunków porostów oraz kilkudziesięciu gatunków mchów.
Wysokie wartości przedstawiają także starorzecza doliny Wisły, zlokalizowane u podnóża rezerwatu, z masowym wystąpieniem kotewki orzech wodny. W bliskim sąsiedztwie starorzeczy występują także różne postacie łęgów, zwłaszcza wierzbowe. Niewielkie powierzchnie zajmują lasy grądowe, porastające głębokie wąwozy lub zbocza, stanowiące jednak w większości ich inicjalną fazę.
Ostoja jest szczególnie ważna zwłaszcza ze względu na występowanie tu jednych z lepiej w skali kraju wykształconych muraw kserotermicznych, zwłaszcza ostnicowych z wieloma rzadkimi gatunkami roślin oraz starorzeczy z bogatą florą podwodnych lub nadwodnych makrofitów, zwłaszcza kotewka orzech wodny. Istotne znaczenie mają tu również zbiorowiska łęgowe, głównie wierzbowe. Spośród wymienionych w Załączniku II Dyrektywy Siedliskowej organizmów stwierdzono tu pachnicę dębową, kumaka nizinnego, bobra i wydrę, ale obszar może mieć znaczenie jedynie dla zachowania pachnicy dębowej. Murawy kserotermiczne rezerwatu zasiedla kilkadziesiąt gatunków ciepło i sucholubnych owadów, kilka gatunków pająków, chrząszczy i pszczół, często posiadających tu jedyne stanowiska w kraju.

Dane wprowadzono w 2009 roku.

Obszar położony w gminie Dwikozy dokąd dojechać można koleją, autobusami PKS lub komunikacją prywatną do Sandomierza, a następnie drogą na Lublin około 2 km.
Teren jest bardzo atrakcyjny pod względem walorów przyrodniczo-turystycznych i jest częściowo chroniony jako rezerwat przyrody Góry Pieprzowe. Ze zbocza rozciąga się wspaniały widok na dolinę Wisły.
Walory turystyczne związane są z szeroką ofertą rozwiniętą w oparciu o kompleks architektoniczny i zabytki Sandomierza. Turyści mogą korzystać z noclegów w hotelach, pensjonatach, kwaterach prywatnych, w gospodarstwach agroturystycznych w Sandomierzu.
Sandomierz jest punktem początkowym  żółtego szlaku rowerowego prowadzącego do Opatowa oraz zielonego szlaku rowerowego prowadzącego do Ujazdu. Przez miasto przechodzi  czerwony szlak turystyczny z Gołoszyc do Piotrowic:
• Wąwóz św. Królowej Jadwigi - wypłukany przez wody w pokładach lessowych. Na urwiskach występuje roślinność stepowa, między innymi wisienka karłowata
• Góry Pieprzowe - na terenie wzgórz w 1980 roku utworzono rezerwat geologiczno-przyrodniczy. Góry zbudowane z łupków kambryjskich, wypiętrzone 500 milionów lat temu.
Serial Ojciec Mateusz spowodował wzrost zainteresowania miastem.
W Sandomierskim parku Piszczele znajduje się wyciąg narciarski o długości 60 metrów.
W Sandomierzu warto zobaczyć liczne zabytki, samych chronionych prawnie (zarejestrowanych w rejestrze wojewódzkiego konserwatora zabytków) jest w mieście kilkadziesiąt:
• zespół urbanistyczno-architektoniczny i krajobrazowy, XIII-XIX,
• Bazylika katedralna Narodzenia NMP - gotycki halowy kościół z XIV w, przekryty sklepieniami krzyżowo-żebrowymi, wewnątrz zachowane polichromie z 1421 roku (dzwonnica, XVIII w., ogrodzenie murowano-żelbetowe, 2 poł. XIX w.)
• zespół kościoła par. pw. św. Pawła, ul. Staromiejska, z 1. połowy XV, XVIII (kościół, dzwonnica, ogrodzenie z bramą)
• synagoga z domem gminy żydowskiej, ob. archiwum, ul. Basztowa,
• zespół klasztorny benedyktynek, ob. seminarium duchowne, ul. Żeromskiego, 2 poł. XVII – XVIII (kościół pw. św. Michała, klasztor, dzwonnica, budynek furty klasztornej)
• domek kapelana (kazalnica, ogród, ogrodzenie terenu klasztornego, seminarium niższe)
• zespół klasztorny dominikanów, ul. Staromiejska, 2 ćw. XIII, XVII, 1909 (kościół św. Jakuba - dominikański kościół zbudowany w latach 1226 - 1250 (sam kościół ufundowany już przed 1211), z fundacji Iwona Odrowąża. Trójnawowy, bazylikowy z późnoromańskim ceglanym portalem; dzwonnica; skrzydło klasztorne)
• zespół szpitalny, ul. Opatowska 10, XV-XIX w. (kościół pw. Świętego Ducha, 2 budynki szpitalne)
• zespół klasztorny reformatów, pl. św. Wojciecha, 1679-1690, XVIII, XIX w. (kościół pw. św. Józefa, klasztor, mur z kapliczkami Męki Pańskiej i bramka, ogród klasztorny, ogrodzenie zespołu)
• kolegium jezuickie Collegium Gostomianum, ul. Długosza 7, 1605-15, XIX, - jedna z najstarszych szkół średnich w Polsce, najstarsze skrzydło wybudowano w 1602 roku. Pierwotne kolegium jezuickie, funkcjonowało do kasaty zakonu w 1773 roku. Od tego czasu funkcjonowało jako szkoła świecka.
• cmentarz „katedralny”, ul. Mickiewicza, XIX-XX,
• cmentarz par. św. Pawła, ul. Staromiejska, XIX,
• cmentarz żydowski, ul. Sucha,
• cmentarz wojenny żołnierzy Armii Radzieckiej, ul. Mickiewicza, 1944,
• mogiła zbiorowa żołnierzy austriackich z 1914, ul. Leszka Czarnego,
• zamek, z XIV wieku, 1480, 1520, XIX, - zniszczony podczas potopu szwedzkiego w 1656, zachowane skrzydło zachodnie
• pozostałości murów obronnych, 1. połowa XIV,
• Brama Opatowska - romanska brama wjazdowa do miasta z 2. połowy XIV wieku, przebudowana w XVI wieku, zwieńczona renesansową attyką. Fundowana przez króla Kazimierza Wielkiego, jedyna zachowana. Do Sandomierza prowadziły cztery bramy w murach obronnych: Opatowska, Zawichojska, Lubelska, Krakowska oraz dwie furty (zachowała się jedna - Dominikańska, nazywana Uchem Igielnym).
• Ratusz - gotycki, z połowy XIV wieku zbudowany na planie kwadratu z ośmioboczną wieżą. W XVI wieku rozbudowany (w planie do prostokąta), całość została zwieńczona renesansową attyką. Istniejąca obecnie wieża została postawiona w XVII wieku. Wokół Starego Rynku zachowane renesansowe kamienice (architektura). W 2006 NBP wyemitował monetę kolekcjonerską o nominale 2 zł z wizerunkiem ratusza.
• dworek, ul. Browarna 9, drewn., XVIII/XIX,
• mansjonaria „Dom Długosza” z lat 1476, XVII, 1934, (ul. Długosza 9). Budynek wzniesiony z fundacji Jana Długosza w 1476 roku, obecnie mieści się w nim Muzeum Diecezjalne
• sufraganówka, ul. Katedralna 1, 1792, po 1968,
• wikarówka, ul. Katedralna 3, 1747-60, XIX, po 1968,
• dworek, ul. Królowej Jadwigi 3, drewn., 1 poł. XIX,
• dom, ul. Mariacka 3,
• dom księży emerytów, ul. Mariacka 9, 1700-1724, XIX,
• kanonia, ul. Mariacka 10, XVIII, po 1968,
• „Dom Katolicki”, ul. Mariacka 16,
• dawna szkoła parafialna, ul. Mariacka 18, 1787, po 1968,
• dom, ul. Opatowska 1,
• dom, ul. Opatowska 8,
• dom, ul. Opatowska 9, XVIII,
• dom, ul. Opatowska 21,
• dom, pl. Poniatowskiego 1, XV-XVIII,
• klasztor dominikanów, ob. Urząd Miasta, pl. Poniatowskiego 3, XVII-XIX,
• dom, Rynek 3,
• dom, Rynek 4,
• konwikt Bobolów, Rynek 5, XV-XVII-XIX,
• dom, Rynek 6, poł. XIX, XX,
• dom, Rynek 7, poł. XIX, XX,
• dom, Rynek 8, poł. XIX,
• dom, Rynek 9, XVII, XIX, XX,
• Kamienica Oleśnickich z przełomu XVII/XVII wieku, remontowana w 1955-58 (Rynek 10). W kamienicy znajduje się wejście do udostępnionych do zwiedzania podziemnych korytarzy służących dawniej jako magazyny kupieckie. Powstały one w okresie od XIII do XVI wieku przez wydrążenie w lessowych pokładach komór i korytarzy pod budynkami i placem Starego Rynku. Głębokość lochów dochodziła nawet do 15 m. Kopane były bez żadnych zabezpieczeń ścian i stropów. W XX wieku, przez przenikanie wody do pokładów lessu, stały się zagrożeniem dla sandomierskiej starówki. (Less w kontakcie z wodą traci wytrzymałość, powodując obsuwanie się ścian lochów i zapadanie stropów). W latach 1964 - 1977 zostały przeprowadzone prace zabezpieczające, po wykonaniu ich udostępniono trasę do zwiedzania. Z lochami związana jest legenda o Halinie Krępiance, która przechytrzyła Tatarów w czasie najazdu w XIII wieku.
• odwach, Rynek 12, poł. XIX,
• dom, Rynek 15, 2 ćw. XIX,
• dom, Rynek 20, XVII, XIX,
• dom, Rynek 22, XVII, XVIII-XX,
• dom „Greka Kojszora”, Rynek 23, XVI/XVII, XIX-XX,
• dom „Węgra Lazarczyka”, Rynek 27, XVI/XVII, XIX-XX,
• dom, Rynek 30, XVIII, po 1967,
• dom, Rynek 31, XVII-XVIII, 2 poł. XIX, 1969,
• dworek, ul. Świętopawelska 4, drewn., XIX
• dom, ul. Tkacka 2, 1886,
• dworek, ul. Zawichojska 2,
• dom, ul. Żeromskiego 9, 1914,
• spichrz, przebudowany w XX wieku, z 1696 roku, wybudowany na potrzeby Bazyliki Katedralnej, (ul. Rybitwy 5).
Regionalna Organizacja Turystyczna Województwa Świętokrzyskiego mieści się przy ul. Ściegiennego 2 p. 32 w Kielcach. Można zapoznać się ze stroną internetową Organizacji: http://www.rot.swietokrzyskie.pl lub skontaktować drogą mailową: rot@swietokrzyskie.travel. Można również odwiedzić Lokalną Organizację Turystyczną Ziemi Pińczowskiej (mieszczącą się przy ul. Zacisze 5, w Pińczowie, tel.: (41) 357 60 01, e-mail: promocja@pinczow.pl) lub  Lokalną Organizację Turystyczną „Ziemi Sandomierskiej” (ul. Mickiewicza 34, 27-600 Sandomierz, tel.: (15) 831 27 80, fax: (15) 831 21 97, e-mail: biuro@zgoda.org.pl, strona internetowa: http://www.zgoda.org.pl).

Brak (na skutek regulacji Wisły i wybudowania wałów przeciwpowodziowych) corocznego podmywania podnóża skarpy, co skutkuje zanikiem procesu osuwania się skarpy oraz jej denudacji. Wyzwala to w efekcie ekspansywną sukcesję drzew i krzewów na skarpie powodując zmniejszanie się powierzchni a często całkowity zanik odsłoniętych i silnie insolowanych biotopów typowo kserotermicznych.
W wyniku zaniechania prowadzonego niegdyś wypasu, obszar ulega silnemu zarastaniu przez gatunki krzewiste i drzewiaste, często obce naszej florze. Intensywnie rozprzestrzenia się robinia akacjowa, tarnina, a także brzoza i osika. Zbocza z grubszą pokrywą lessową miejscami zarasta nawłoć późna. Murawy i zarośla kserotermiczne często graniczą z polami uprawnymi, skąd narażone są na spływ herbicydów oraz stopniową eutrofizację i zachwaszczenie. Na terenie rezerwatu Towarzystwo Badań i Ochrony Przyrody prowadzi zabiegi mające na celu powstrzymanie procesu zarastania, zwłaszcza muraw kserotermicznych. Odsłonięte skarpy często ulegają erozji, głównie na skutek działania wód opadowych. Góry Pieprzowe, a także przyległy Sandomierz są największą przyrodniczą atrakcją turystyczną w tej okolicy i ruch turystyczny okresowo jest tu dosyć intensywny.

Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Kielcach
http://www.kielce.rdos.gov.pl, e-mail: rol00@kielce.uw.gov.pl

Regionalna Organizacja Turystyczna Województwa Świętokrzyskiego
ul. Ściegiennego 2 p. 32, 25-033 Kielce
e-mail: rot@swietokrzyskie.travel, www: www.rot.swietokrzyskie.pl