NATURA 2000 a turystyka - PORTAL INFORMACYJNO - EDUKACYJNY


obrazek
INSTYTUT NA RZECZ EKOROZWOJU


 

Bagna Celestynowskie

Powierzchnia : 1037 ha
Kod obszaru : PLH14_01
Forma ochrony w ramach sieci Natura 2000:
specjalny obszar ochrony siedlisk (Dyrektywa Siedliskowa)
Status obszaru :
obszar proponowany przez Rząd RP
Opis :

Obszar znajduje się na terenie Niziny Środkowomazowieckiej, na zachodnim skraju Równiny Garwolińskiej i stanowi fragment ponad 100 km pasa wydmowego ciągnącego się równolegle do Wisły, o średnich wysokościach bezwzględnych 130-140 m n.p.m. Wydmy osiągają nierzadko wysokość ok. 20m, często łącząc się ze sobą tworzą wały wydmowe o długości dochodzącej do 8 km. W granicach proponowanego obszaru wydmy zajmują ok. 40% powierzchni. Najwyższe ich partie przekraczają wysokość 150 m. n.p.m. Znacznie częstsze są wydmy paraboliczne o zróżnicowanej wysokości i ramionach otwartych w kierunku zachodnim lub północno- zachodnim. W licznych misach deflacyjnych, jakie powstały pomiędzy wydmami oraz lokalnych zagłębieniach terenu, wykształciły się liczne, zróżnicowane pod względem powierzchni i kształtu torfowiska otoczone nierzadko borami bagiennymi. Stanowią one jedyne otwarte przestrzenie w krajobrazie leśnym tego obszaru. Charakter obszaru podkreślają liczne miejscowe nazwy takie jak: Bocianowskie Bagno, Brzozowe Bagno, Gołe Bagno, Lisie Bagno, Reguckie Bagno, Żurawinowe Bagno, Sępochowska Torfownia oraz Biała Góra, Dworska Góra, Sępia Góra czy Sokolicha. Obszar stanowi najlepiej zachowaną część dawnej Puszczy Osieckiej, zwanej współcześnie Lasami Celestynowskimi i wchodzi w skład Mazowieckiego Parku Krajobrazowego. Jedno z największych skupień torfowisk w obrębie Niziny Środkowomazowieckiej. Większość z nich zachowana jest w dobrym stanie. W przypadku obiektów częściowo zdegradowanych możliwa jest stosunkowo łatwa i prosta ich renaturyzacja. Dominuje tu roślinność torfowisk mszysto-turzycowych i mszarów z klasy Scheuchzerio- Caricetea nigrae, reprezentująca różne stadia rozwojowe. Do najczęstszych należą zbiorowiska: turzycy dzióbkowatej i wełnianki wąskolistnej. Towarzyszą im zazwyczaj płaty turzycy nitkowatej, występujące w dwóch postaciach: płaskiego, dywanowego mszaru oraz pływających wysepek. Interesujące pod względem syntaksonomicznym są fitocenozy ze znacznym udziałem przygiełki białej nawiązujące pod względem składu gatunkowego i struktury do przygiełkowisk ze związku Rhynchosporion albae. Osobliwością pod względem biogeograficznym jest występowanie roślinności nawiązującej pod względem składu gatunkowego i struktury do zbiorowisk związanych z torfowiskami wysokimi: wełnianki pochwowatej i torfowca kończystego oraz bagna zwyczajnego i torfowca magellańskiego. Nie wykluczone, że zidentyfikowane w obrębie obszaru fitocenozy mogą być zubożałą, występującą na krańcach zasięgu postacią torfowisk wysokich typu kontynentalnego. Obrzeża torfowisk, jak i lokalne niecki terenu porastają różne pod względem fazy rozwojowej, jak również stopnia zachowania bory bagienne. Tworzą one w niektórych miejscach dość duże powierzchniowo kompleksy. Szczególnie malowniczo wyglądają rozległe potorfia w różnych stadiach regeneracyjnych zwykle zarastające przez zwarte, torfowcowe mszary dywanowe urozmaicone grzędami porośniętymi przez inicjalne postacie boru bagiennego. Dużą wartość przyrodniczą tego terenu podkreśla masowe występowanie: żurawiny błotnej i modrzewnicy zwyczajnej. Na terenie Obszaru występuje liczna i stabilna populacja łosia szacowana na ok. 12-15 osobników oraz żmia zygzakowata . Spotykane są tu melanistyczne osobniki tego gada o jednolicie czarnym ubarwieniu. Reasumując, jest to obok Kampinoskiego Parku Narodowego największe i najlepiej zachowane skupisko wydm i torfowisk w centralnej Polsce.

Dane zaktualizowano w 2009 r.

Interpretacja turystyczna :

Celestynów:
Agroturystyka: Stajnia Grand - gospodarstwo agroturystyczne, Celestynów
Piesze ścieżki dydaktyczne: Leśna ścieżka dydaktyczna - oznakowana, opracowana przez Nadleśnictwo Celestynów, (charakter przyrodniczy, 4 000 metrów, Rowerowe ścieżki dydaktyczne
Przez lasy celestynowsko - otwockie (charakter przyrodniczo - historyczny, 10 000 metrów)
Celestynowskie Rezerwaty (charakter przyrodniczo - historyczny, 14 500 metrów)
imprezy: Dzień Celestynowa,
Torfowiska w Mazowieckim Parku Krajobrazowym, rezerwat Czarci Dół, Szerokie Bagno, Żurawinowe Bagno, Szerokie Bagno: dojazd do miejscowości Zabieżki (gmina Celestynów i Osieck),dalej szlak niebieski i zielony.Żurawinowe Bagno: w pobliżu wsi Karpiska (gmina Celestynów), dojazd do przystanku Kołbiel, cofnąć się do szosy wzdłuż torów.

formy ochrony przyrody
Mazowiecki [ park krajobrazowy ],
Czarci Dół [ rezerwat przyrody ],
Bagno Bocianowskie [ rezerwat przyrody ],
Żurawinowe Bagno [ rezerwat przyrody ],
Szerokie Bagno [ rezerwat przyrody ],
Zagrozenia :

Niedobory wody są najpoważniejszym zidentyfikowanym zagrożeniem dla chronionych w obrębie obszaru siedlisk przyrodniczych. Przyczyny spadku poziomu wód poniżej warstwy organicznej oraz zmniejszenie się retencji glebowej są złożone. Z jednej strony jest to wynik czyszczenia i pogłębiania starych odprowadzalników wody oraz wykopania w ostatnim dziesięcioleciu kilku dodatkowych rowów melioracyjnych. Drugą przyczynę należy upatrywać w powiększającym się leju depresyjnym wokół aglomeracji warszawskiej, co jest wynikiem zwiększającego się zapotrzebowania na wodę dla celów komunalnych i przemysłowych. Nie bez znaczenia jest również sukcesja roślinności. Spadek uwilgocenia torfowisk powoduje wkraczanie brzozy omszonej, która zwiększa transpirację powiększając tym samym deficyt wody.
Biorąc pod uwagę, że wysoki stopień zabagnienia związany jest z obecnością wałów wydmowych ograniczających lub uniemożliwiających swobodny odpływ wody równie negatywne, chociaż o małym w chwili obecnej nasileniu jest rozkopywanie wydm. Miejscowa ludność nielegalnie eksploatując piasek jako kruszywo oraz wytyczając nowe drogi do jego wywozu stwarza możliwość odpływu wodom zgromadzonym w bezodpływowych pierwotnie zagłębieniach terenu. Poważnym problemem jest zaśmiecanie torfowisk wynikające z mentalności okolicznej ludności, która traktuje je jako nieużytki. Składowane są tu zarówno odpady organiczne jak i nieorganiczne. Zaśmiecanie ma charakter punktowy i zwykle jest związane z obecnością drogi ułatwiającej dojazd. Z reguły pryzmy śmieci nie zajmują dużo miejsca nie mniej jednak są źródłem skażenia wody i gleby, wnikania gatunków synantropijnych oraz wzrostu trofii.

Siedliska
wydmy śródlądowe z murawami napiaskowymi,
torfowiska przejściowe i trzęsawiska (przeważnie z roślinnością z Scheuchzerio-Caricetea) ,
bory i lasy bagienne (Vaccinio uliginosi-Betuletum pubescentis, Vaccinio uliginosi-Pinetum, Pino mugo-Sphagnetum, Sphagno girgensohnii-Piceetum i brzozowo-sosnowe bagienne lasy borealne)*,
Ważne dla Europy gatunki zwierząt (z Zał. II Dyr. siedliskawej i z Zał. I Dyr. Ptasiej, w tym gatunki priorytetowe):
błotniak stawowy     [ptak ]
bocian czarny      [ptak ]
dzięcioł czarny     [ptak ]
dzięcioł średni     [ptak ]
gąsiorek     [ptak ]
jarząbek      [ptak ]
jarzębatka     [ptak ]
lelek     [ptak ]
lerka     [ptak ]
żuraw     [ptak ]
Obszar biogeograficzny : kontynentalny
Instytucje, w których można uzyskać informacje o obszarze::

- Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, ul. Wawelska 52/54, 00-922 Warszawa

- PTTK Oddział Mazowsze, 00-589 Warszawa, ul. Litewska 11/13, tel.: (22) 629 39 47, 629 44 31, 629 08 41, fax: (22) 627 13 38, e-mail: mazowsze@pttk.com.pl

- Lokalna Organizacja Turystyczna Trzech Rzek, 05-100 Nowy Dwór Mazowiecki, ul. Paderewskiego 3/B

- Lokalna Organizacja Turystyczna Północnego Mazowsza, ul. Omulewska 24/6, 04-128 Warszawa, Tel: (022) 810-86-89, Fax: (022) 810-89-08, http://www.mazowszeturystyka.org.pl/

- Mazowiecka Regionalna Organizacja Turystyki, ul. Ciołka 10a lok. 201, 221 (II piętro), 01-402 Warszawa, tel. 022 877 20 10, tel./fax 022 877 22 70, e-mail: biuro@mazowsze.mrot.pl



GMINY
Celestynów,